جلسه هم اندیشی دبیرخانه .بان

بسمه تعالی

                              جلسه هم اندیشی دبیرخانه زبان آموزی

به دعوت اعضای دبیرخانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی مستقردر شهرستان بوکان جلسه ی هم اندیشی با حضور جمعی ازاساتید وصاحب نظران این شهرستان،مدیریت محترم آموزش وپرورش جناب آقای احمد رحمانی،سرکار خانم صادقیان معاون آموزش ابتدایی وکارشناس گروههای آموزشی صبح روزدوشنبه مورخه9/11/91درسالن اجتماعات خانه معلم برگزارگردید.شروع جلسه مزین به تلاوت کلام الله مجید توسط یکی از اعضای دبیرخانه گردید.سپس از طرف دبیرخانه زبان آموزی ضمن تبریک میلادنبی اکرم سلام الله علیک،حضور مهمانان ارجمند عرض خیر مقدم واز بابت تشریف فرمایی واجابت به دعوت دبیرخانه وهمچنین مساعدت مدیریت محترم در راستای تشکیل جلسه تقدیر و تشکر تقدیم گردید.مدیریت محترم آموزش وپرورش نیزدرابتدای جلسه ضمن تبریک میلادباسعادت حضرت محمد(ص)،هفته وحدت وگرامیداشت دهه فجرسی وچهارمین سالگردپیروزی انقلاب اسلامی ایران دررابطه با اهداف تشکیل این جلسه وتبیین راهکارهایی برای رفع آسیب ها  وتقویت مهارت های زبان آموزی(گوش دادن ،حرف زدن ،خواندن ونوشتن)اهمیت وضرورت تاسیس دبیرخانه را بیان نمودند. معاونت محترم آموزش ابتدایی،سرکارخانم صادقیان هم به نوبه خود بعدازخیر مقدم حضار گرامی ازثشریف فرمایی اساتید وحسن نیت مدیریت محترم آموزش وپرورش تقدیر و تشکر به عمل آورد وبه معرفی اعضای دبیر خانه ،تاسیس وحیطه فعالیت های آن پرداختند.

در ادامه جلسه اعضای دبیرخانه زبان آموزی به بیان کیفیت کاردبیرخانه وتشریح سرفصل های کاری واهداف آتی دبیرخانه، دیدگاهها ونکته نظرات خویش را مطرح وهدف از جلسه ی هم اندیشی را بیان  نمودند .به همین منظور ساعاتی از جلسه به هریک از اساتید واندیشمندان اختصاص گردید.آنان نیزدر خصوص موضوعات مطرح شده ،ضمن بیان مطالب ونکات بسیارمفید نظرات،پیشنهاداتی و راهکارهایی ارائه فرمودند. در نهایت جلسه با پرسش و پاسخ ها ی ا ساسی از صاحب نظران در رابطه با زبان آموزی و آسیب های آن خصوصادرمناطق دوزبان به پایان رسید و پس ازبحث وتبادل نظرتصمیمات مقتضی اتخاذ ونکاتی به عنوان مصوبه جهت تداوم فعالیت های دبیرخانه زبان آموزی به تصویب رسید . که خلاصه ای از آن به شرح زیر تقدیم می گردد

  جناب دکتر ناصرفرنیا،دکترای ادبیات وزبان فارسی دررابطه با اهمیت زبان آموزی فرمودند: بحث زبان آموزی واز جمله زبان دوم بحثی بسیار وسیع وگسترده است که در این زمان کوتاه نمی گنجد.اما در اینجا می توان به چند نکته اساسی اشاره ای نمود .                                    1 - نیازانسان به یادگیری زبان دوم وحتی چندم به عنوان وسیله ی ارتباطی یک نیازاساسی ودارای اهمیت است چنان که مشهور است؛شخصی که به چند زبان تسلط دارد به همان اندازه در ایجاد ارتباط نسبت به اشخاص دیگر تواناتر وموفق تر می باشد.                                     2-روش یادگیری زبان دوم معمولا به دو روش طبیعی وغیر طبیعی(اکتسابی برمبنای اصول یادگیری)صورت می گیرد که معمولا روش طبیعی سریع تر و موفقیت آمیز تراست. البته بعضی افراد زبان دوم را درحد هم پایه وبرخی در حد ناهم پایه می آموزند.                         3-آموزش زبان دوم ازچندطریق صورت می گیردازجمله خانواده:(مثلاوالدین آذری زبانی که از بدو تولد به زبان دوم با کودک صحبت کنند.) آموزش خیابانی :(افراد جامعه در جریان روابط اجتماعی ودرکوچه بازاراز هم دیگر یاد می گیرند)   آموزش محاوره ای)درفرهنگ های همجوار)  .                       ۴- بهترین عامل یادگیری ازجمله یادگیری زبان،انگیزه است که درابعادعاطفی(درونی)و غیر عاطفی(بیرونی) رخ می دهد.                                                                                         5- نزدیکی زبان دوم به زبان مادری ویا بلعکس(به لحاظ ساختار ،گویش،واژگان و...)یادگیری را آسان تر و راحت تر می کند . مثلا توانایی یادگیری زبان فارسی یک کودک لر زبان به مراتب از یک کودک آذری زبان بهتر و راحت تر است.                                         6-تعصب بیش ازحد به زبان مادری مانع یادگیری زبان دوم می شود وبه فرایند یادگیری زبان غیر مادری لطمه می زند. بنابراین  برای آموزش زبان دوم (رسمی)درمناطق چند زبانه بهتر است از همان ابتدای ورود به مدرسه با تاکید بر زبان رسمی از دخیل دادن زبان مادری درامر آموزش پرهیز نمود.  جناب دکتر راهکارهای نیز برای تقویت زبان آموزی مطرح نمودند از جمله:توجه ویژبه مقطع ابتدایی زیرا آموزش و یادگیری در مقطع ابتدایی برای دانش آموزان به منزله شیر آغوز می باشد.- استفاده ازنمایشنامه و اجرای نمایش توسط دانش آموزان – دیالوگ و وادار کردن کودکان به صحبت کردن با زبان دوم در سال های اول مدرسه واستفاده از فن باز گردانی وانشاء نویسی در پایه های بالاتر.ضمنا آموختن کتاب گلستان سعدی  به دانش آموزان را تاکید و آن را از وظایف خانواده وسیستم تعلیم وتربیت برشمرد.                                                                                                                          آقای سعید نجاری(ماموستا ئاسو) نیز به عنوان صاحب نظر ،شاعر وادیب شهرستان بوکان وشخصی که سالها در مقطع ابتدایی وبیشتر در پایه ی اول مشغول به تدریس بوده اند؛ نقطه نظرات و راهکار های پیشنهادی خودرا در رابطه با مشکلات زبان آموزی چنین بیان نمودند:ابتدا با مقایسه روش های یادگیری زبان طی چندین دهه در ایران از رویکرد یادگیری امروز انتقاد نمودند و رویکرد از کل به جزء را تنها برای عده ای از دانش آموزان با هوش و سرآمد مفید دانستند. مناسب ترین روش یادگیزی از دیدگاه ایشان همان روش از جزء به کل، بخش وصدا کشیدن و ترکیب صامت ومصوت می باشد. ایشان در ادامه فرمودند " حذف بخش وکشیده کردن ،ننوشتن مشق وتکلیف وبی توجهی به خط زمینه درپایه های اول ابتدایی کاری غیر معقول می باشد."  در رابطه با نقش زبان مادری در فرایند یادگیری زبان دوم نظر بر این داشتند که:فرایند تدریس و ارائه آموزش باید به زبان رسمی باشد اما در کنار آن و برای تفهیم مطالب از زبان مادری نیز می توان کمک گرفت .درضمن ایشان با اشاره به وجود تعداد  مصوت های بیشتردربعضی زبان های مادری(مثل زبان کُردی) نسبت به زبان دوم ،یادگیری زبان دوم را آسان تر قلمداد نمودند. راهکارهای پیشنهادی جناب آقای نجاری برای رفع ویا کاهش مشکلات زبان آموزی درمناطق دوزبانه بکارگیری واستفاده ازمعلمان علاقه مند،متعهد وتوانادر پایه های اول ودوم وآموزش با رویکرد تحلیلی می باشد.

چناب آقای احمد صالحی استاد دانشگاه و علاقه مند به مسائل تعلیم تربیت یکی دیگراز اندیشمندان صاحب نظردرجلسه بودند.ایشان فرمایشات خود را با طرح سئوال از اعضای دبیر خانه چنین شروع نمودند:در اساس هدف دبیر خانه واین هم اندیشی چیست؟ اگر هدف آن بررسی مشکلات یادگیری زبان بطور عام وزبان رسمی بطور اخص(تنگنا ها، آسیب ها، موانع و...)بوده ودرپی چاره اندیشی و ارائه راهکاربرای رفع ویاکاهش آن می باشد؛بحثی گسترده وطولانی است وقطعا نیازبه       برنامه ریزی،بررسی،تحقیق وپژوهش دارد و موارد مذکور نیز به امکانات ،تخصص،ابزار وتوانمندی محتاج است.مسلما تلاش و فعالیتی چشمگیر وخدمتی بسیار بزرگ است .امید وارم که دبیر خانه بتواند مراحل پیش بینی تدوین برنامه ی راهبردی در راستای تحقق اهداف مذکور را در قالب تنظیم برگزاری جلسات منظم، جذب افراد توانمند وامکانات مناسب واطلاع رسانی به موقع در حیطه کاری خود داشته باشد.اما چنانکه هدف دبیر خانه ،آموزش و یادگیری زبان دوم در مناطق دوزبانه باشد، موضوع متفاوت است و راهکارهای خاص خودش را می طلبد.در هر حال چنانچه می دانیم یکی از اهداف تعلیم وتربیت انتقال دانش و معلومات بین نسل ها می باشد. انتقال نیاز به ارتباط دارد ویکی از مهم ترین ابزارها ارتباط زبان است که به دو صورت شفاهی یا گفتار(شنیدن وصحبت کردن)و نوشتار(خواندن ونوشتن)در فرایند مذکور نقش اساسی دارد.هر انسانی زبان گفتاری مادری را بطور طبیعی وبدون آموزش رسمی فرا می گیرد در حالیکه زبان نوشتاری در اکثر جوامع و کشورهااز سن 6و7 سالگی بطور رسمی شروع ونیاز به آموزش وفرایند یادگیری دارد.متاسفانه در مناطق دوزبانه مبنای روش یادگیری زبان نوشتاری براین فرض استوار است که همه ی کودکان به زبان گفتاری همان زبان مسلط هستند به عبارت دیگر روش آموزش ومحتوای یادگیری برای یک دانش آموز فارس زبان تهرانی ودانش آموزان غیر فارس زبان (آذری-کُرد–عرب و...)یکسان است.کودک فارس زبان،  زبان نوشتاری مادریش را می آموزد درهمین حال کودک غیر فارس زبان مجبور است زبان نوشتاری غیر از زبان مادری (زبان دوم)را یاد بگیرد که این خود یکی ازبزرگترین معضلات و مشکلات یادگیری زبان در مناطق چند زبانه است.جناب استاد صالحی در ادامه ی سخنانشان به اهمیت وضرورت زبان مادری و نقش آن در فرایند یادگیری اشاره نمودند وبراین باورند کسی که به زبان مادریش مسلط است ،اعتماد به نفس بهتری در زبان دوم دارد. ایشان نیز به نقش معلمان خلاق و علاقه مند وضرورت توجه به نحوی جذب،گزینش،آموزش وتربیت ،نگهداری وبه روزکردن معلمان خصوصا در مقطع ابتدایی به عنوان راهکارهای موثر درزبان آموزی اشاره و تاکید نمودند.بعداز اتمام سخنان اساتید ارجمند جلسه به صورت پرسش وپاسخ ادامه یافت.

س دبیرخانه:جناب دکترفرنیا ضمن عرض خداقوت واظهار تشکرازبیانات پر بارجناب عالی و سایر اساتید اندیشمند؛امیدواریم تشریف فرمایی بزرگواران وبیانات گوهربارسروران گرامی مایه خیر وبرکت برای دبیر خانه زبان آموزی در منطقه باشد.درجریان سخنانتان اشاره فرمودیدکه تعصب به زبان مادری به یادگیری زبان دوم لطمه می زند ودر فرایند آموزش رسمی بایدازدخالت زبان مادری خودداری نمود.آیادرآن صورت زبان مادری دستخوش فراموشی وچه بسا ازبین رفتن نمی شود؟ همچنان که درحال حاضرمشاهده می کنیم بچه هایمان واژگان زبان مادری خود را کنارگذاشته اند وکلمات واصطلاحات زبان دوم را با لهجه زبان مادری ادا می نمایند وتصور می کنند با زبان مادری صحبت می کنند.                           ج استاد:خیر.بلکه درگیر کردن کودک با دو یا چند زبان بطور هم زمان موجب سردرگمی وناتوانی او می شود.البته نگرانی شما نیز جای تامل است وبرای آن باید چاره اندیشی نمود ازجمله بعداز دوره ابتدایی در سیستم آموزشی، یادگیری زبان مادری مورد توجه واقع شود.از طرفی امروزه چاپ کتاب وانواع نشریات ورسانه ها به زبان های قومی ومادری نگرانی مذکور را برطرف کرده است.اینکه بچه هایمان اززبان مادری خود جزءلهجه اش چیزی نمی دانند ویا نمی گویند تنها به سیستم آموزشی مربوط  نمی شود بلکه خانواده هاوخصوصا والدین به مراتب موثر ترند.

دبیر خانه:استاد صالحی چنان که مستحضرید یکی ازارکان زبان آموزی ،مهارت گوش دادن است.نظام آموزشی ما در آموزش وتقویت این مهارت زیاد موفق نبوده است.ازطرفی خانواده هاوبزرگترها نیزدراین مهارت به مراتب بیشترازکودکان ضعف  ومشکل دارند.ازآن جاکه خداونددو گوش ویک زبان به ما داده ونیز نقش گوش دادن در فرایند یادگیری به مراتب بیشتراز صحب کردن است؛چرا همه دوست داریم بیشت حرف بزنیم وکمترگوش فرا دهیم؟راهکاری برای رفع آن پیشنهاد می فرمایید؟                                                       استاد:زمانی می توان چیزی را بخشید ویا به دیگران انتقال داد که آن را داشته باشیم.وقتی ما بزرگ ترها از خانواده واطرافیان گرفته تامعلمان،مسئولین،رئیس و...فاقداین مهارت هستیم؛چگونه انتظارداشته باشیم دانش آموزان از مایادبگیرند؟

س دبیرخانه:استاداین مشکل به نظام آموزشی مربوط می شودیا به دست اندرکاران وعوامل اجرایی؟ویا چیزهای دیگر ؟                                                                                          ج استاد: به هر دو ویا بهتر است بگوییم به خیلی چیزهای دیگر.سیستم به لحاظ گزینش ،آموزش ،باز آموزی وتغییر نگرش معلمان وجامعه والبته عوامل اجرایی(نگرش،توانمندی ،علاقه ،تعهد وانگیزه وتوجه به نیازهای آنان)نقش مهمی در این قضیه دارد.

به عنوان آخرین سوال دبیرخانه: بفرمایید با توجه به وضع موجود،شرایط وامکانات چه پیشنهادات ویا انتظاراتی از دبیرخانه دارید؟ودبیرخانه چقدر می تواند روی کمک های فکری وراهنمایی های بزرگواران حساب کند ؟                                                                       اساتید: مسئولیت سنگین والبته بزرگ بر دوش شماست با توکل به خداوندمنان، پشتکار داشته باشید و نا آمید نشوید.ما نیزهمواره در کنار شماخواهیم بود واز آنچه در توان داریم در فرصت های مناسب دریغ نخواهیم نمود. البته دبیرخانه باید فرصت ها را ایجاد کند. -  با ایجاد ارتباط مطلوب و انگیزه های مناسب سعی کنید افراد علاقه مند و صاحب نظر را جذب واز توانمندی های آنان سودببرید.- جواب همکاران و مراجعین رابه روش علمی و منطقی بدهید. - به مدارس سر کشی ومعلمان موفق را شناسایی وتشویق به همکاری نمایید.  -تلاش کنید طی جلسات و گرد همایی ها با ارائه مطالب مفید و راهکارهای مناسب نگرش خود و همکاران درزمینه زبان آموزی را تغییر نمایید. به مهارت های زبان آموزی و روش های تقویت آن توجه مضاعف داشته باشید ودر انتقال آن به دیگران دریغ ننمایید.

در پایان جلسه با ذکر صلوات بر محمد(ص) و آل او، کلیه پیشنهادات و راهکارهای اساتید به عنوان مصوبه این جلسه دبیرخانه زبان آموزی به تصویب رسید و اعضای دبیر خانه ضمن امید و چشم داشت مساعدت وکمک های مالی و فکری از مدیریت محترم ،مسئولین مربوطه واساتید اندیشمند خود را ملزم به اجرا و پیگیری آن ها می دانند.

            دبیرخانه زبان آموزی استان آذربایجان غربی مسقر درشهرستان بوکان - 

          اداره آموزش وپرورش تلفن[phone]                          .         

         و بلاک دبیرخانه:dabirkhanezaban.blogsky.com