دبیرخانه زبان آموزی استان آذر بایجان غربی(مستقر درشهرستان بوکان)

این وبلاگ درجهت ارتقاء مهارت های زبان آموزی (گوش دادن،حرف زدن،خواندن،نوشتن)دوره ی ابتدایی ایجاد گردیده است.ا

دبیرخانه زبان آموزی استان آذر بایجان غربی(مستقر درشهرستان بوکان)

این وبلاگ درجهت ارتقاء مهارت های زبان آموزی (گوش دادن،حرف زدن،خواندن،نوشتن)دوره ی ابتدایی ایجاد گردیده است.ا

عملکرد دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذر بایجان غربی - شهرستان بوکان 92-91

dabirkhanezaban.blogsky.com آدرس اینترنتی:

بسم الله الرحمن الرحیم

عملکرد شش ماهه

دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی

شهرستان بوکان

سال92-91


  آنچه در این شماره می خوانید:

آرم دبیرخانه ی زبان آموزی و معرف دبیر خانه

اعلام شروع بکار واهداف دبیر خانه - معرفی اعضا

برنامه عملیاتی و اجرایی شش ماهه دبیرخانه زبان آموزی استان آ-غربی مستقردرشهرستان بوکان

نگاهی بر اهمیت زبان آموزی

مقدمه ای در باره ی زبان آموزی کودک

نگرشی بر دو زبانگی در آموزش و پرورش

جلسه ی هم اندیشی بااساتید و صاحب نظران (1)

جلسه ی هم اندیشی با همکاران مقاطع تحصیلی (2)

پاسخ دبیرخانه در خصوص مشکلات گفتاری بعضی دانش آموزان

برگزاری کارگاه زبان آموزی باهمکاران پایه های اول،دوم ونماینده معلمان در سطح آموزشگاه های شهر وروستا و بحث وتبادل نظر با آنان پیرامون موضوع زبان ومشکلات زبان آموزی در مناطق دو زبانه

روش های رشد وتقویت زبان آموزی در دوره ی ابتدایی

پرسشنامه ی نظر سنجی همکاران

پاسخ به نظر سنجی همکاران در جلسه ی کارگاه زبان آموزی

خلاصه ی مقاله ی تحقیقی-پژوهشی همکاران محترم پایه های ابتدایی

تشکر و قدردانی پیام دبیر خانه

مطالب این مجلددر پایگاه اینترنتی آموزش وپرورش بوکان موجود می باشد.

تهیه و تنظیم مطالب این مجلد به اهتمام اعضای دبیر خانه ی زبان آموزی انجام شده است.

شروع بکار اعلام شروع به کار دبیر خانه زبان آموزی

ضمن عرض تبریک به مناسبت شروع سال تحصیلی جدید به حضور همکاران محترم وهمه دست اندر کاران نظام تعلیم وتربیت ، بااستعانت ازدرگاه خداوند قادر متعال و درراستای تحقق اهداف سند تحول بنیادین و سیاست های تغییر نظام آموزشی کشور با رویکرد تفکر وخلاقیت و با عنایت به شیوه نامه ی شماره 23183/22/551 مورخه 27/3/91 اداره کل آموزش وپرورش استان ، اینک دبیرخا نه زبان آموزی در شهرستان بوکان دایر و شروع به کار نموده است وجهت استفاده از نظرات ارزشمند همکاران، خواهان پذیرش عضو ازبین همکاران درکلیه شهرستان های استان می باشد

ضمنا جهت اطلاع وآ گاهی همکاران محترم اهم وظایف این دبیرخانه به شرح ذیل می باشد.

1)- بکار گیری آخرین یافته های علمی زبان آموزی

2)- همکاری دربرگزاری کارگاههای آموزشی

3)- تحقیق ، مطالعه و تولید بسته های آموزشی

4)- ارائه نظرات اعضای پذیرش شده و تشکیل جلسات هر دوماه  باحضور اعضاء

5)- تهیه نرم افزار آموزشی ، منابع ، جزوه  وبروشور

                لازم به ذکراست دبیرخانه  زبان آموزی در مدیریت آموزش وپرورش شهرستان بوکان

                 مستقر می باشد. وهمکاران محترم می توانند باشماره تلفن   04826224346 کارشناسی تکنولوژی وگروههای آموزشی واعضای اصلی دبیر خانه به شرح ذیل تماس حاصل نمایند .

ردیف

نام نام خانوادگی

شماره تماس

آموزشگاه

1

سعدالدین   خسروی

09141805706

مدرسه شاهد

2

ابراهیم       فلاح

09141843742

شهید فهمیده

3

محسن     نعلبندی

09147103823

شهید باهنر

4

ناصح        شریفی

           09141842547         

        شهیدفقه برکانی

5

جمال       پکند

09143800650

مرکز کودکان استثنایی شهید رجایی

اهمیت زبان آموزی نگاهی بر اهمیت زبان آموزی

ماانسانیم برترازسایر حیوانات،زیرادارای زبان کلام وبیانیم.خالق دانابابخشش این امتیاز متمایزضمن عنایت خاص برما تکلیف نهادوازمن می خواهدبااین زبان بااووهمنوعان خودارتباط برقرارنماییم. شکرانه به جای آوریم وشادمانه رندگی کنیم.مسرت ونعمت گفتاررادرسیرحیات درون وپیرامون خودحس نماییم .

زبان‌به‌مفهوم‌آوایی‌وگفتاری‌جهت‌ارتباط‌‌‌‌‌‌‌‌‌وفهماندن‌همزادباتولدانسان است اماتغییروتکامل وتکاثرآن به درازای وجودوبقای زیستن همه ی انسانهاست.خالق زبان خدای دانااست امامخیر،معمارومهندس تغییر، تبدیل وتحول آن انسان است. می تواند آن راغنی‌ترسازد. اصلاح‌کند، درچهارچوب ‌قراردهد، بیاراید.ویا برعکس‌به‌ورطه‌ی نیستی ‌وفراموشی بکشاند.

زبان ماهیت شناخت انسان است.با توجه به تنوع گویش ولهجه وتغییرات آن برحسب زمان ومکان وزنه ای سنگین در شناخت تاریخ وپیشینه ی ملت هاست .امانتی بس گران بهااست که ازپیشینیان به مارسیده است وبه گواه تاریخ گفتارونوشتار،اثرونشانه ها ی آن محسوس ودرهرزمان برای حفظ وگسترش وبقای آن تلاش و تقلا گردیده است .ما نیز به نوبه ی خود لازم است  اهمیت این امانت را به قدر وسعت دانش فکری زمان‌خود پاسداریم وازآسیب دخالت ودست کاری ناآگاهان دوربداریم.ودریادادن آن به نسل های بعدی دقت و تامل آگاهانه داشته باشیم

زبان نیزهم سو با ترقیات دانش دستخوش تغییر، تحول وتکامل گردیده و برای آن‌قواعد، مقررات، نگارش وافزایش واژگان به مقتضای نیاز روز و آتی تعیین شده است. نیاز به آموختن داردوآموزش آن نیز نیازمند افراد باتجربه وآگاه ازتاریخ ودارای سیرمطالعه ی زندگی پیشینیان می باشد.بایدبه تناسب زمان وپیشرفت علم مسیر تحول وترمیم و تجدید نظر وغنی سازی رابپیماید.هرکس به ظن خودنباید برآن افزون کند یا از آن بکاهد.این امانت سرمایه ی مشترک هرقوم و قبیله وملتی است.

زبان وسیله ی انتقال پیام واهداف ونگرش است.انسان درآغوش مادروایام کودکی به طورغیرارادی زبان مادری راازکلاس خانواده ومحیط یادمی گیرد.ودربزرگسالی نیزدریادگیری سایرزبان ها مختار است.

اهمیت زبان آموزی زبان نیاز به قوانین، دوایر وآموزش داردو این آموزش مانند هر نوع آموزش دیگر

می تواند عامی یا عادی وتخصصی باشد.درهرحال نیاز به سرپرستی ونگهداری دارد.حفاظت و تدوین این قوانین و نگهداری را نمی توان به دست هرکس یا همه کس سپرد.این امراساسی است و نیازمند دانش خاص صاحب نظران این رشته ،افرادباتجربه،آگاه ودارای زمینه های مطالعاتی دراین گستره ی عظیم می باشد.درغیراین صورت احتمال انحراف یاادغام آن حتمی است.

از دیدگاه ما آموزش زبان در مراکز آموزشی ومدارس و مقاطع مختلف یک نیاز است. وباید درسطوح مختلف این آموزش انجام گیرد تا توان بهره وری زبان واثرات آن افزایش یابد.بدون آموزش وآموختن صحیح و درست زبان امریادگیری و یاد دادن کند و بی رمق خواهد بود.معلمان باید در مناطق دو یا چند زبانه در محیط کار و آموزش به خوبی به زبان وگویش های متفاوت فراگیران مسلط باشندوشیوه های زبان آموزی را به خوبی بشناسند.ودرغیراین صورت بازده کارکم اثر خواهد بود.

معلمانی در تدریس و یاد دادن به فراگیران موفق هستند که زبان دانش آموزان وفرهنگ محیط راخوب می شناسند.واین نوع معلمان بی شک در تقدیروتغییرسرنوشت دانش آموزان خود موثرواقع می شوند.هراندازه معلمان بیشتر برزبان وفرهنگ محیط دانش آموزان مسلط تر باشند به همان اندازه در یاددادن و رسیدن سریع ومطلوب به هدف موفق ترهستند.

زبان انسان را می نمایاند ومی شناساندو در تولید و تحقیق و رسیدن به هدف اورا یاری می رساند.زبان و آموزش آن مقطعی نیست.به درازای زندگی انسان هاو نسلها تداوم دارد.و این امر نیازمند پایداری و نگهداری وغنی سازی به تناسب زمان و مکان و محیط و دانش است.آموزش و پرورش مولد این نقش فراگیر وهمگانی است و به تبع آن معلمان  مجریان شایان این امر خطیر هستند.

آموزش و پرورش متولی امرسالم سازی پیکره ی زبان است لازم است آن را در برنامه ی درسی مدنظر قرار دهد. کلاس های آموزش زبان به صورت ضمن خدمت برای معلمان اساسی است و انتقال پیام آن برای خانواده ها نیز ضرورت دارد.

وجود دبیرخانه ی زبان آموزی از ابتکارات عالی و با ارزش است نیاز به تداوم وپشتوانه دارد و با توجه به شرایط و بافت فرهنگی محیط ومناطق و وجود گویش های متفاوت ضرورت خاص دارد.و می تواند در سطوح مختلف به یادگیری و آموزش برتر و بهتر وسریع تر وبه رفع مشکلات موجود در

اهمیت زبان آموزی کلاس های درس مانند کم گویی و کم رویی ورفع اشکالات تلفظی

وگفتاری ناشی ازغلط آموزی بینجامدوروحیه ی خود باوری رادر دانش آموزان تقویت کند.

در پایان ضمن قدردانی ازیاوری فکری مدیریت محترم آموزش و پرورش شهرستان بوکان لازم است گفته شود این دبیرخانه با بضاعت مالی کم اما پشتکار و پشتوانه ی فکری خوب توانسته تجارب وراهکارهای سودمندو اثر بخش درزمینه های مختلف برای رفع اشکالات تلفظی ،املایی،نوشتاری ،گویایی و.......کسب نماید. وبا برگزاری جلسات هم اندیشی با متخصصان و صاحب نظران درمقاطع مختلف آموزشی بنیانی خوب برای تداوم کار بنا نهد. که انجام آن ها نیاز به زمان و وبرنامه ریزی مناسب دارد.دراین مجلد خلاصه ای ازفعالیت های انجام شده ی این دبیر خانه جهت اطلاع درج گردیده وامید است بابرخورداری ازحسن نظر مسئولین در تداوم این امر مهم وراهنمایی و نقدهای سازنده وارایه ی پیشنهاد و تجارب همکاران ،فعالیت های زبان آموزی درزمینه های آموزشی ویادگیری، اثربخش وپربارتر واقع گردد.

                                                 دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی- شهرستان بوکان

زبان آموزی کودک


مقدمه ای در باره ی زبان آموزی کودک

بااستعانت از درگاه خالق فطرت وزبان .....

با درود وسلام به همکاران گرامی در راستای آغاز به کار دبیرخانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی در شهرستان بوکان به جهت گشایش باب سخن و ایجادبرقراری ارتباط وتعامل با شما سروران واستادان خلاق آموزش یاد دهی ویادگیری(معلمان محترم مقطع ابتدایی) اولین نوشتار در رابطه با زبان آموزی کودکان و مهارتهای لازمه ی آن به حضور ارسال می گردد. استدعا داریم با ارسال دیدگاه ها،راهکار، نقدو راهنماییهای پربار خود مارا مورد عنایت قراردهید . امید داریم به یاری هم جهت ارتقاءاهداف آموزشی و  پرورشی و تقویت بنیه ی نگرش و دانش فرزندانمان باکاوش وگسترش ابعاد زمینه های علمی هر روزبا آفرینش خلاقیت ها،نقشی دیگر از دانش نوبرصفحه ی دفتر پرنگار این مرز و بوم بیفزاییم.

                                                                              دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی      

                                                                                                       شهرستان بوکان

زبان آموزی کودک


بنام اولین معلم انسانها

میدانیم که خداوند بلند مرتبه خود خالق همه ی هستی و بویژه انسان است. انسانی که اعجوبه ی خلقت است. موجودی ناطق، دارای عقل و شعور، با احساس که دارای قوه ی اختیار و تمیز است. انسانی که به راحتی قابل تعلیم است.

بی شک اولین معلم انسان خدا بوده است: " و علُّمّ آدم الاسماء " . بحث ما اینجا در مورد زبان آموزی است. براستی بهترین شیوه ی یادگیری زبان چیست؟ از کجا باید شروع کرد و چگونه باید پیش رفت؟ و............ اگر اکنون بیاییم نگاهی به جهان پیرامون خودمان بیندازیم. آیا چنین نیست که انسانها اختراعات را از به تقلید از طبیعت ساخته اند؛ پس چه بهتر که روش زبان آموزی را نیز به روش طبیعی بیاموزیم و ببینیم که خدای دانا چگونه زبان های مختلف را به هزاران کودکی که روزانه در سرتاسر جهان به دنیا می آیند، می آموزد. با شگفتی تمام درمیابیم که آن معلم بزرگ با استفاده از یک روش واحد و مشترک کودکان را زبانهای گوناگونی می آموزاند که ما اینجا آن را روش طبیعی ( Natural ) مینامیم. بیایید نگاهی دقیق تر به مراحل طبیعی یادگیری زبان توسط کودکان از همان بدو تولد بیندازیم:

1. کودک از لحظه ی تولد فقط می بیند ( Looking ) و می شنود ( Listening ). چهره ها و تصاویری نا آشنا و غریب. اصواتی نامفهوم و مبهم.

مدتی می گذرد؛ کم کم آن چهره ها و اشیاء آشنا می گردند و آن صداهای مبهم، مفهوم پیدا می کنند.

1. 2. کم کم کودک آن اصوات را در گوش و مغز خود تمییز و تطبیق می دهد و آنها را می شناسد و تشخیص میدهد.

3. همزمان با تجربه ی محیط پیرامون، نسبت به کلمات و جمله هایی که می شنود عکس العمل نشان می دهد. بسیاری از دستورات را به درستی اجرا می کندوبااصواتی مبهم منظور خودرا به اطرافیان می فهماند.

4. اصوات مبهم او کم کم مفهوم پیدا می کنند و تبدیل به کلمه می شوند وسخن گفتن را آغاز

زبان آموزی کودک می کند و کلمات روز به روز افزایش پیدا می کنند و اشتباهات توسط اطرافیان تصحیح

 می شوند.    ( البته همراه با خنده و شعف اطرافیان )

5. کلمات تصحیح شده به تدریج تبدیل به جمله  می شوند؛ از آسان به مشکل و از ساده به مرکب.نکته ی جالب این است که همه ی کودکان درابتدا کلمات و جمله بندی ها را اشتباه بیان می کنند که موجب خنده و گاهی تمسخر دیگران میشود اما کودکان نه تنها دچار دلسردی و نا امیدی نمی شوند بلکه با کنار گذاشتن خجالت و کمرویی، به تصحیح اشتباهات خود می پردازند.  اطرافیان هم ضمن لذت بردن از این اشتباهات تلفظی که شیرین زبانی کودک نامیده می شود؛ آنها را برایش تصحیح می کنند و طولی نمی کشد که کودک کم اشتباه سخن می گوید.

6. به تدریج جمله های ساده و کوتاه تبدیل به جمله های مرکب می شوند. وعلاوه بر زمان حال ساده از گذشته و آینده نیز استفاده می کند و جملات مجهول و شرطی و سایر جمله و زمان ها در دایره ی اطلاعات کودک جای می گیرند.

7. این روند ادامه پیدا می کند تا اینکه به عنوان دانش آموز وارد دبستان می شود. در آنجاست که بتدریج با حروف و سپس کلمات و سرانجام با جمله بندی آشنا می شود و با تطبیق آنها با آموخته های پیشین خود؛ سریعتر و عمیق تر به ذهن می سپارد و بکار می گیرد که در این مرحله اول خواندن (  ) است و بعد نوشتن

8. در مراحل بالاتر دانش آموز یاد می گیرد متن های مشکل تر و علمی تر را بفهمد و خود نیز )اقدام به خلق موارد مشابه بنماید. Understanding and Productivity(.

زبان چیست ؟انسان موجودی اجتماعی است و به ناچار مهم ترین مسئله ی زندگی اجتماعی او ارتباط با هم نوعانش است. چون ارتباط مستقیم، یعنی ارتباط بدون واسطه ی اذهان با یکدیگر (مثلاً از طریق نگاه) میان افراد شدنی نیست؛ بنابراین بشر نیاز به ابزاری دارد. عمده ترین ابزار انسان برای ارتباط با هم نوع خود، زبان است. زبان وسیله ی بیان تفکر و اندیشه و انتقال آن به دیگری است.

زبان دستگاه منسجمی ازنشانه‌های صوتی یا نوشتاری است که طبق قواعد مشخصی با یکــــدیگر

 ترکیب می شوند و برای نمــایش و انتقـــال‌معانی و اندیشه ها  توسط  انسانهای متعلق   به یک

زبان آموزی کودک گروه اجتماعی یا فرهنگی خاص به کار برده می‌شود.

 زبان به عنوان پدیده ای زنده وپویا، همواره درحال بازسازی خویش است.این پدیده دربستر جامعه رشدمی کندو متاثرازسطح دانش وروابط انسان ودگرگونی های اجتماعی وعلمی جوامع انسانی است. گستره کارزبان را بایدفراتر از ایجاد ارتباط بین انسانها دانست.در حقیقت زبان عمیقا با درک مردم از ارزش ها و هویت آمیخته است و در فراهم آوردن امکان اندیشیدن، شکل گیری شخصیت، ساخت  هویت فردی و اجتماعی و  ایجاد  فرهنگ نقش  دارد.زبان، مهمترین  عامل پیوند  معنوی، فرهنگی و تاریخی در بین مردمان است و هویت بسیاری از ملتها به زبان آنها گره خورده است. زبان، گویشی است که ارتش و ناوگان دارد”. این طنز هوشمندانه ماکس واینریش سیاست و موضوع زبان را به هم گره می زند.

لازمه یپیشگیری امر خطیر آموزش ،یادگیری عملی آن است.

زبان آموزی :مقدمه ی مناسبی برای خواندن و نوشتن است. باید به کودک کمک کرد تا کلمه  ها را درست و کامل بیان کندوجملات را درست بکار ببرد.حال باید دید چه هدفی را از آموزش زبان به کودکان دنبال می کنیم؟ آیا هدف انبار کردن  ذهن آن ها از محفوظات در مورد  عناصر،قواعدو ساختارهای یک زبان خاص است؟

اگر چنین باشد فراگیرنده نه تنها به کفایت در برقراری ارتباط نمی رسد ،بلکه ذهن واندیشه ی اوکه می بایستی با ابزار زبان قدرت پرواز به دنیای محسوسات را داشته باشد، در سطح ابتدایی باقی می ماندودرنهایت چیزی جزتقلید طوطی وار عاید او نمی گردد.از سوی دیگر ،اگر هدف از برنامه های آموزش زبان ،آموزش عناصر زبان وقواعد حاکم برترکیب این عناصر جهت توانا ساختن فرددر دست یابی به کفایت ارتباطی وکفایت زبانی باشددر آن صورت اندیشه ی وی نیزبه واسطه ی این ابزار ارتباطی و کفایت زبانی بارورشوددر نهایت نیز اثر خودرا برخلاقیت زبانی خواهد گذاشت.

‹‹رسیدن به چنین هدفی منوط به ایجاد شرایط مناسب آموزش وآموزش مناسب است.››     

 هر برنامه ی آموزشی در زمینه ی زبان متشکل از اجزایی است.

جزءاول:

عبارت است از اهداف یا محصول نهایی که در برگیرنده ی مجموعه ای از رفتارهای زبانی وگفتاری

زبان آموزی کودک وارتباطی است که برای فرا گیرنده ی مورد نظرمناسب می باشد و هر جزئی از برنامه

 درپی دست یابی به آن است.جزء دوم :عبارت است از بافت که شامل زمینه ای از اجزای فیزیکی و اجتماعی (افراد) است که به واسطه ی آن ها دست یابی به اهداف میسر می گردد.

روندها یا روش کار نیز به عنوان جزء سوم در یک برنامه مطرح اندوشامل فعالیتهایی است که جهت تسهیل و ترغیب اکتساب اهداف مورد نظربه کار گرفته می شوند.مسئله ی مهم دیگر این است که برنامه های آموزشی یک روند یک سویه نیست که در آن معلم مجموعه ای از مطالب را در اختیارفراگیرنده قرار دهد،بلکه روندی است مبتنی برتعامل یعنی ارتباط متقابل بین کودک و معلم .

معلم نمی تواند یک مجموعه از اطلاعات و توانایی ها را به کودک بدهد، بلکه باید شرایط و فعالیت هایی را ایجادکندتا به واسطه ی آن ها کودک بتوانددانش و رفتار هایی را که برای اکتساب زبان وبرقراری ارتباط لازم هستند،سازمان بدهد.

نکات موردتوجه مربی درتقویت مهارت های زبان آموزی

1 دانش آموزان باید به اهمّیّت یادگیری مهارت های زبانی پی ببرند و موارد استفاده ی آنها را تشخیص دهند.

2 به وجود آوردن و حفظ انگیزه برای یادگیری مهارت های زبانی در دانش آموزان.

3 باید از منابعی چون ((قصّه گویی،شعر خوانی،کتابخوانی،بازی،رسانه و...))در جهت ایجاد علاقه در دانش آموزان برای یادگیری مهارت های زبانی استفاده کرد.

4 در انتخاب فعالیت های مختلف همواره باید هدف های آموزشی مهارت های زبانی را در نظر داشته باشد.

5 مهارت های زبانی آموزش داده شده ی جدید را باید به طور مکرر و در موقعّیت های مختلف تمرین کند تا ملکه ی ذهنی کودکان بشوند.

6 معلّم باید شمرده و با سرعت عادی صحبت کرد.

7 معلّم باید آنچه را می نویسد خواناو زیبا باشد.

زبان آموزی کودک 8 – معلّم محیطی را در پایه ی اوّل ایجاد نماید تا دانش آموزان در یادگیری مهارت های

 زبانی احساس علاقه و راحتی کنند.

9- دانش آموزان بایدتشویق شوندو درتمام فعّالیّت های آموزشی مهارت های زبانی شرکت کنند.

10 معلّم با تشویق دائم دانش آموزان احساس موفّقیّت در یادگیری مهارت های زبانی را در آن ها ایجاد کند.

11 انتظار آموزگار در میزان و سرعت یادگیری دانش آموزان با توجه به فرصت محدود یادگیری و توان ذهنی وجسمی کودکان باید واقع بینانه باشد.

12 فعالیت هایی را که آموزگار برای آموزش مهارت های زبانی انجام میدهد باید ضمن حفظ احترام به لهجه و زبان مادری دانش آموزان صورت بگیرد.

در آغاز کار مهارت های زبانی ،آموزگار نیاز دارد بداند هر یک از دانش آموزان چه میزانی در سخن گفتن به زبان فارسی معیار آشنایی و توانایی دارند.لذا برای این کار باید از ظرافت های آموزشی لازم در سخن گفتن استفاده کند و توانایی هر یک از دانش آموزان را در صحبت کردن به زبان فارسی معیار مشخّص کند تا در راستای ارزشیابی انجام شده کار آموزش مهارت های زبانی را شروع کند و در این زمینه تصمیمات آموزشی لازم را طرح ریزی نماید.

از آن جایی که دانش آموزتازه به دبستان آمده است و در اثر هر گونه تعرضی سرشکسته می شود ،آموزگار در زمینه ی رفع اشتباهات مهارت های زبانی دانش آموزان باید به نکات زیر توجّه داشته باشد:

الف) به طور کلی محیط کلاس باید دوستانه بوده و باحسن نیت همراه باشد تا دانش آموز به راحتی بتواند تصحیح کردن آموزگار را قبول کند و آن رابه عنوان تهدید و انتقاد شخصی تلقی ننماید.

ب) دانش آموز نباید احساس کند آموزگار بین شاگردان تبعیض قائل می شود.

   پ)آموزگار باید دانش آموز را که نهایت سعی خود را می کند که مهارتی را یاد بگیرد  

زبان آموزی کودک تشویق نماید حتی اگر جواب کودک در این زمینه غلط باشد ،برخورد آموزگار

باید چنان آرام و دلسوزانه باشد که این امر موجب دلگرمی و اعتماد به نفس کودک در یادگیری مهارت های زبانی شود.

ت) تصحیح کردن اشتباهات دانش آموز در یادگیری مهارت های زبانی باید به صورت مثبت باشد.

ث) آموزگار باید به دقّت به پاسخ دانش آموز گوش دهد و حرف او را قطع ننماید تا وقتی که صحبتش تمام شد آن وقت پاسخ او رابدهد در غیر این صورت کودک از همکاری آموزشی ،سرباز خواهد زد.

با آرزوی موفقیت-----دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی-شهرستان بوکان

dabirkhanezaban.blogsky.com

منابع : برگرفته و ویرایش از - کلبه ی زبان آموزی (موسی غبیشاوی) -- گروه های آموزشی ابتدایی (طبس)

کتاب روش محاوره(دکتر جویباری و الیس هوسپیان )-

دوزبانگی


نگرشی بر دوزبانگی در آموزش و پرورش و ارائه راهکار های اثر بخش

مقدمه:

در جهان کنونی پدیده دوزبانگی امری عادی است و یافتن کشوری که در بین گویشگران آن حداقل دوزبان وجودنداشته باشد تقریبا" امری محال به نظر میرسد.پدیده هایی نظیراستثمار، مأموریتهای مذهبی و تجاری، مهاجرتهای گروهی، فجایعی مانند قحطی، جنگ، شرایط نامساعد اقتصادی و سیاسی و افزون بر اینها پیشرفت تکنولوژی همه دست در دست هم نهاده اند و جوامعه دو یا چند زبانه را پدید آورده اند.علیرغم تنوع زبانی که در کشورها وجود داشته و دارد ، برخی ملاحظات فرهنگی و سیاسی موجب شده است که تنها یک زبان که معمولا" زبان اکثریت قومی است بعنوان زبان رسمی و آموزش کشور مورد استفاده قرار گیرد. ازاینرو یادگیری آن برای کودکانیکه زبان مادری آنها غیر از زبان رسمی بوده و به مدارس دولتی میروند ضروری است. علاوه بر پیامدهای شناختی ، دوزبانگی نقش بسزایی در فرصتهای تحصیلی و شغلی افراد دوزبانه دارد. دوزبانگی همچنین می تواند شخصیت و روابط اجتماعی افراد را تحت تأثیر قرار دهد ، بویژه وقتی که مردم نسبت به گروه زبانی اقلیت و یا خود زبان نگرش منفی دارد(زندی،1380). بازتاب چنین اثراتی را می توان در پندار هر فرد دوزبانه دنبال نمود و چه بسا که منجر به پیدایش عقده های روانی گردد.

سیاست زبانی نظام آموزش ما بر پایه ی زبان فارسی ، بعنوان زبان رسمی آموزش ، استوار است و همه ی دانش آموزان کشور ، فارسی زبان تلقی می شوند. به این ترتیب نظام آموزش و پرورش ما بطور ملموس با چند گانگی زبانی و مسایل ناشی از آن روبرو است که در ابعاد شناختی، عاطفی، اجتماعی و فرهنگی برای دانش آموزان غیر فارسی زبان پیش می آید. آموزش رسمی با خواندن و نوشتن ، یعنی ابعاد درک و تولید مکتوب زبان ، آغاز می شود. کسب آمادگیهای لازم ، برای خواندن ، به عوامل متعددی بستگی دارد. آمادگی زبانی ، از عوامل مهم در آمادگی خواندن است.در کشور ما تعداد زیادی از دانش آموزان با تسلط به زبان قومی و مادریشان و با آشنایی اندک به زبان فارسی ، وارد دبستان می  شوند (عصاره ،1382) . یعنی همه ی کودکان در سنین شش یا هفت سالگی وضعیت زبانی یکسانی ندارند و تسلط آنان به فارسی به یک اندازه نیست ، اما از گذشته تاکنون نظام آموزشی ما با همه ی این

دوزبانگی کودکان برخورد زبانی واحدی داشته است و همه ی آنان را فارسی زبان می داند.

 با این شرایط و روند عملی آن وجود اختلالات آموزشی  بواسطۀ وضعیتهای  زبانی متفاوت اجتناب ناپذیر است ، زیرا زبان ، یعنی ابزار و شرط اصلی آموزش در اینجا به سدی بدل شده است ، که خود بعنوان مانع آموزش و انتقال اطلاعات عمل می کند و باز به همین اکتفا نمی کند و عامل  مشکلات عاطفی و روانی  تعداد  زیادی از دانش آموزان غیر فارسی زبان می شود (جهانگیری، آندسته از کودکان که بدون کمترین آشنایی قبلی به زبان فارسی ، وارد دبستان می شوند و ناچارندبدون تسلط بر ابعاد شفاهی زبان فارسی ، ابعاد  نوشتاری یعنی خواندن و نوشتن آنرا بیاموزند . شک نیست که این کودکان در دبستان عملکرد مناسبی نخواهند داشت و درسالهای اول  ورود به مدرسه ، با مشکلات زیادی روبرو می شوند. عدۀ زیادی از آنان در طی سال های بعد ، به دلیل نداشتن تسلط کافی به زبان آموزش ، دروس دیگر را نمی فهمند و به لحاظ علمی عقب می مانند.

به‌طور خلاصه تا قبل از سالهای 1960، دوزبانگی به عنوان یک مانع در پیشرفت تحصیلی کودکان تلقی می‌شد و پژوهندگانی اظهار می‌کردند، که کودکان دوزبانه نسبت به کودکان یک زبانه دارای عملکردی ضعیف تر می‌باشند. البته نارساییهای این قبیل پژوهش‌ها، بیشتر ناشی‌از عدم کنترل عوامل مؤثر در دوزبانگی قلمداد شده‌است ، زیرا عوامل متعددی از قبیل عوامل فردی و موقعیت اجتماعی اقتصادی، جنس ، زمان شروع تماس با دوزبان، میزان تماس و اطلاعات عملی از مهارتهای دو زبان (به طور کلی عوامل فردی،اجتماعی، آموزشی وفرهنگی) در ماهیت و کیفیت در دوزبانی دخیلند که نادیده گرفته می‌شد.اما پژوهشهای جدیدوکنترل شده، دو زبانگی را به عنوان یک پدیده ی چندعاملی تلقی کرده‌اندو محاسنی برای آن برشمردند و اعلام نمودند که دوزبانگی دوران کودکی می‌تواند، رشدتواناییهای زبانی‌و غیرزبانی را افزایش دهد و دو مزیت برای آن قائل شدند :

اول اینکه دوزبانگی کودکی جنبه‌های «انعطاف پذیری شناخت » را تسهیل می‌کند. در ثانی «مهارتهای تنوع اندیشیدن» را در کودک پرورش می‌دهد. از آن به بعد دوزبانگی را پدیده‌ای مثبت تلقی کردند که می‌توانددر پرورش تواناییها و استعداد بالقوهء کودک مؤثر باشد(کومینز،2000). بسیاری از پژوهندگان نیز به مسئلهء همزمانی یادگیری دوزبان توجه کرده‌اند،آنان معتقدند که اگر کودکی دوزبان را با هم یاد بگیرد و در هر دو زبان به موازات هم پیش برود،  مسئله‌ای ایجاد نمی‌شود ومتناسب با توانایی ذهنی و آموزشهایی که به او داده می‌شود، در هر دو زبان به تبحر نسبی دست خواهد

دوزبانگی یافت . در چنین وضعی هریک از زبانها به غنی‌سازی زبان دیگر کمک می‌کند و

تبحر به‌دست آمده در یک زبان طبق اصل انتقال و تعمیم به زبان دیگر منتقل می‌شود. امادوزبانگی دوران کودکی درمملکت ما بیشتر از نوع دوزبانگی خانه و مدرسه است و کودکان باید در سن 6-7 سالگی زبان فارسی که نقش مهم آموزشی و فرهنگی دارد به عنوان زبان دوم فراگیرند. و ممکن است در یادگیری دروس به ویژه در پایه ی اول با اشکال مواجه شوند. امابا توجه به پژوهشهای بسیار جدید که به عامل میزان تواناییهای زبانی توجه زیادی کرده‌اند و فرضیهء آستانه توانش زبانی را پیشنهاد نموده‌اند، لذا طبق این فرضیه، این قبیل کودکان برای‌اینکه بتوانند از مزایای کامل شناختی و رشد زبانی دوزبانگی بهره‌مند شوند،باید در یادگیری زبان دوم (فارسی) به سطح آستانه توانش زبانی برسند، که دراین خصوص جهت تحقق این امر، فرصت‌های مناسب آموزشی و شرایط مطلوب و مساعدیادگیری را طلب می‌کند.

دبیرخانه زبان آموزی استان آذربایجان غربی مسقر درشهرستان بوکان -.

و بلاگ دبیرخانه:dabirkhanezaban.blogsky.com

                             تاریخ خبر :  09/11/91    11:36:13

         جلسه هم اندیشی دبیرخانه زبان آموزی استانی شهرستان بوکان با حضور مدیر

 آموزش وپرورش برگزارشد

نشستها

به گزارش روابط عمومی آموزش وپرورش شهرستان بوکان سومین جلسه  دبیرخانه زبان آموزشی شهرستان بوکان با حضور احمد رحمانی مدیر ،سرکار خانم صادقیان معاون آموزش ابتدایی وکارشناس گروههای آموزشی  صبح امروز در سالن اجتماعات خانه معلم برگزارشد احمد رحمانی در ابتدای جلسه ضمن تبریک میلاد باسعادت حضرت محمد (ص) وهفته وحدت وگرامیداشت دهه فجر سی وچهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران هدف از تشکیل این جلسه را آسییب شناسی موانع آموزش خواندن ونوشتن کودکان مناطق دوزبانه ، مشکلات زبان آموزی دانش آموزان  وتبیین  راهکارهایی برای تقویت  چهار مهارت  گوش دادن ،حرف زدن ،خواندن ونوشتن برشمرد.

در ادامه جلسه تعدادی از اعضای  دبیرخانه زبان آموزی به بیان دیدگاهها ونکته نظرات خویش پرداختند ودر این راستا پیشنهاداتی را ارائه نمودند که پس از بررسی بحث وتبادل نظر تصمیمات مقتضی اتخاذ ونکاتی به عنوان مصوبه به تصویب دبیرخانه زبان آموزی رسید.

منبع خبر :   روابط عمومی آموزش وپرورش بوکان

نشستها


جلسه هم اندیشی دبیرخانه زبان آموزی (1)

به دعوت اعضای دبیرخانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی مستقردرشهرستان بوکان جلسه ی هم اندیشی با حضورجمعی ازاساتید وصاحب نظران این شهرستان،مدیریت محترم آموزش وپرورش جناب آقای احمد رحمانی،سرکار خانم صادقیان معاون آموزش ابتدایی وکارشناس گروههای آموزشی صبح روزدوشنبه مورخه9/11/91درسالن اجتماعات خانه معلم برگزارگردید.شروع جلسه مزین به تلاوت کلام الله مجید توسط یکی از اعضای دبیرخانه گردید.سپس از طرف دبیرخانه زبان آموزی ضمن تبریک میلادنبی اکرم سلام الله علیک،حضور مهمانان ارجمند عرض خیر مقدم واز بابت تشریف فرمایی واجابت به دعوت دبیرخانه وهمچنین مساعدت مدیریت محترم در راستای تشکیل جلسه تقدیر و تشکر تقدیم گردید.مدیریت محترم آموزش وپرورش نیزدرابتدای جلسه ضمن تبریک میلادباسعادت حضرت محمد(ص)،هفته وحدت وگرامیداشت دهه فجرسی وچهارمین سالگردپیروزی انقلاب اسلامی ایران دررابطه با اهداف تشکیل این جلسه وتبیین راهکارهایی برای رفع آسیب ها وتقویت مهارت های زبان آموزی(گوش دادن ،حرف زدن ،خواندن ونوشتن)اهمیت وضرورت تاسیس دبیرخانه را بیان نمودند. معاونت محترم آموزش ابتدایی،سرکارخانم صادقیان هم به نوبه خود بعدازخیر مقدم حضار گرامی ازثشریف فرمایی اساتید وحسن نیت مدیریت محترم آموزش وپرورش تقدیر و تشکر به عمل آورد وبه معرفی اعضای دبیر خانه ،تاسیس وحیطه فعالیت های آن پرداختند.

درادامه جلسه اعضای دبیرخانه زبان آموزی به بیان کیفیت کاردبیرخانه وتشریح سرفصل های کاری واهداف آتی دبیرخانه،دیدگاههاونکته نظرات خویش رامطرح وهدف  از جلسه ی هم اندیشی  را بیان  نمودند .به همین منظور ساعاتی از جلسه به هریک از اساتید واندیشمندان اختصاص گردید.آنان نیزدر خصوص موضوعات مطرح شده،ضمن بیان مطالب ونکات بسیارمفید نظرات،پیشنهاداتی و راهکارهایی

نشستها ارائه فرمودند. در نهایت جلسه با پرسش و پاسخ ها ی ا ساسی ازصاحب نظران

دررابطه بازبان آموزی و  آسیب های آن خصوصادرمناطق دوزبان به پایان رسیدوپس

ازبحث وتبادل نظرتصمیمات مقتضی اتخاذ ونکاتی به عنوان مصوبه جهت تداوم فعالیت های دبیرخانه زبان آموزی به تصویب رسید . که خلاصه ای از آن به شرح زیر تقدیم می گردد.

جناب دکتر ناصرفرنیا،دکترای ادبیات وزبان فارسی دررابطه بااهمیت زبان آموزی فرمودند:

بحث زبان آموزی واز جمله زبان دوم بحثی بسیار وسیع وگسترده است که در این زمان کوتاه نمی گنجد.امادراینجا می توان به چندنکته اساسی اشاره ای نمود. 1- نیازانسان به یادگیری زبان دوم وحتی چندم به عنوان وسیله ی ارتباطی یک نیازاساسی ودارای اهمیت است چنان که مشهور است؛شخصی که به چند زبان تسلط دارد به همان اندازه درایجادارتباط نسبت به اشخاص دیگرتواناتروموفق ترمی باشد.

2-روش یادگیری زبان دوم معمولا به دو روش طبیعی وغیر طبیعی(اکتسابی برمبنای اصول یادگیری)صورت می گیرد که معمولا روش طبیعی سریع تر و موفقیت آمیز تراست. البته بعضی افرادزبان دوم رادرحدهم پایه وبرخی درحد ناهم پایه می آموزند.

3-آموزش زبان دوم ازچندطریق صورت می گیردازجمله خانواده:(مثلاوالدین آذری زبانی که از بدو تولد به زبان دوم باکودک صحبت کنند.) آموزش خیابانی :(افراد جامعه در جریان روابط اجتماعی ودرکوچه بازاراز هم دیگر یاد می گیرند)آموزش محاوره ای)درفرهنگ های همجوار)  .

۴-بهترین عامل یادگیری ازجمله یادگیری زبان،انگیزه است که درابعادعاطفی(درونی)و غیر عاطفی(بیرونی) رخ می دهد.

نشستها 5- نزدیکی زبان دوم به زبان مادری ویا بلعکس(به لحاظ ساختار،گویش،واژگان

 و...)یادگیری را آسان تر و راحت تر می کند . مثلا توانایی یادگیری زبان فارسی یک

 کودک لر زبان به مراتب از یک کودک آذری زبان بهتر و راحت تر است.

6-تعصب بیش ازحد به زبان مادری مانع یادگیری زبان دوم می شود وبه فرایند یادگیری زبان غیر مادری لطمه می زند. بنابراین  برای آموزش زبان دوم (رسمی)درمناطق چند زبانه بهتر است از همان ابتدای ورود به مدرسه با تاکید بر زبان رسمی از دخیل دادن زبان مادری درامر آموزش پرهیز نمود.  جناب دکتر راهکارهای نیز برای تقویت زبان آموزی مطرح نمودند از جمله:توجه ویژبه مقطع ابتدایی زیرا آموزش و یادگیری در مقطع ابتدایی برای دانش آموزان به منزله شیر آغوز می باشد.- استفاده ازنمایشنامه و اجرای نمایش توسط دانش آموزان دیالوگ و وادار کردن کودکان به صحبت کردن با

زبان دوم در سال های اول مدرسه واستفاده از فن باز گردانی وانشاء نویسی در پایه های بالاتر.ضمناآموختن کتاب گلستان سعدی به دانش‌آموزان ‌راتاکید وآن ‌را‌‌‌‌‌ ازوظایف ‌خانواده‌ وسیستم ‌تعلیم‌وتربیت ‌‌‌‌برشمرد.

آقای سعید نجاری(ماموستا ئاسو) نیز به عنوان صاحب نظر ،شاعر وادیب شهرستان بوکان وشخصی که سالها در مقطع ابتدایی وبیشتر در پایه ی اول مشغول به تدریس بوده اند؛ نقطه نظرات و راهکار های پیشنهادی خودرا در رابطه با مشکلات زبان آموزی چنین بیان نمودند:ابتدا با مقایسه روش های یادگیری زبان طی چندین دهه در ایران از رویکرد یادگیری امروز انتقاد نمودند و رویکرد از کل به جزء را تنها برای عده ای از دانش آموزان با هوش و سرآمد مفید دانستند. مناسب ترین روش یادگیزی از دیدگاه ایشان همان روش از جزء به کل، بخش وصدا کشیدن و ترکیب صامت ومصوت

نشستها می باشد. ایشان در ادامه فرمودند " حذف بخش وکشیده کردن ،ننوشتن مشق و

تکلیف وبی توجهی به خط زمینه درپایه های اول ابتدایی کاری غیر معقول می باشد."  در رابطه با نقش زبان مادری در فرایند یادگیری زبان دوم نظر بر این داشتند که:فرایند تدریس و ارائه آموزش باید به زبان رسمی باشد اما در کنار آن و برای تفهیم مطالب از زبان مادری نیز می توان کمک گرفت .درضمن ایشان با اشاره به وجود

                تعداد  مصوت های بیشتردربعضی زبان های مادری(مثل زبان کُردی) نسبت به زبان دوم،

           یادگیری زبان دوم را آسان تر قلمداد نمودند. راهکارهای پیشنهادی جناب آقای نجاری برای رفع ویا کاهش مشکلات زبان آموزی درمناطق دوزبانه بکارگیری واستفاده ازمعلمان علاقه مند،متعهد وتوانادر پایه های اول ودوم وآموزش با رویکرد تحلیلی می باشد.

جناب آقای احمد صالحی استاد دانشگاه و علاقه مند به مسائل تعلیم تربیت یکی دیگراز اندیشمندان صاحب نظردرجلسه بودند.

ایشان فرمایشات خود را با طرح سئوال از اعضای دبیر خانه چنین شروع نمودند:در اساس هدف دبیر خانه واین هم اندیشی چیست؟ اگر هدف آن بررسی مشکلات یادگیری زبان بطور عام وزبان رسمی بطور اخص(تنگنا ها، آسیب ها، موانع و...)بوده ودرپی چاره اندیشی و ارائه راهکاربرای رفع ویاکاهش آن می باشد؛بحثی گسترده وطولانی است وقطعا نیازبه  برنامه ریزی،بررسی،تحقیق وپژوهش دارد و موارد مذکور نیز به امکانات ،تخصص،ابزار وتوانمندی محتاج است.مسلما تلاش و فعالیتی چشمگیر وخدمتی بسیار بزرگ است .امید وارم که دبیر خانه بتواند مراحل پیش بینی تدوین برنامه ی راهبردی در راستای تحقق اهداف مذکور را در قالب تنظیم برگزاری جلسات منظم، جذب افراد توانمند

نشستها وامکانات مناسب واطلاع رسانی به موقع در حیطه کاری خود داشته باشد.اما چنانکه

هدف دبیر خانه ،آموزش و یادگیری زبان دوم در مناطق دوزبانه باشد، موضوع متفاوت است و راهکارهای خاص خودش را می طلبد.در هر حال چنانچه می دانیم یکی از اهداف تعلیم وتربیت انتقال دانش و معلومات بین نسل ها می باشد. انتقال نیاز به ارتباط دارد ویکی از مهم ترین ابزارها ارتباط زبان است که به دو صورت شفاهی یا گفتار(شنیدن وصحبت کردن)و نوشتار(خواندن ونوشتن)در فرایند مذکور نقش اساسی دارد.هر انسانی زبان گفتاری مادری را بطور طبیعی وبدون آموزش رسمی فرا می گیرد در حالیکه زبان نوشتاری در اکثر جوامع و کشورهااز سن 6و7 سالگی بطور رسمی شروع ونیاز به آموزش وفرایند یادگیری دارد.متاسفانه در مناطق دوزبانه مبنای روش یادگیری زبان نوشتاری براین فرض استوار است که همه ی  کودکان به زبان گفتاری همان زبان مسلط هستند به عبارت دیگر روش آموزش ومحتوای یادگیری برای یک دانش آموز فارس زبان تهرانی ودانش آموزان غیر فارس زبان (آذری-کُردعرب و...)یکسان است.کودک فارس زبان،  زبان نوشتاری مادریش را می آموزد درهمین حال کودک غیر فارس زبان مجبور است زبان نوشتاری غیر از زبان مادری (زبان دوم)را یاد بگیرد که این خود یکی ازبزرگترین معضلات و مشکلات یادگیری زبان در مناطق چند زبانه است.جناب استاد صالحی در ادامه ی سخنانشان به اهمیت وضرورت زبان مادری و نقش آن در فرایند یادگیری اشاره نمودند وبراین باورند کسی که به زبان مادریش مسلط است ،اعتماد به نفس بهتری در زبان دوم دارد. ایشان نیز به نقش معلمان خلاق و علاقه مند وضرورت توجه به نحوی جذب،گزینش،آموزش وتربیت ،نگهداری وبه روزکردن معلمان خصوصا در مقطع ابتدایی به عنوان راهکارهای موثر درزبان آموزی اشاره و تاکید نمودند.بعداز اتمام سخنان اساتید ارجمند جلسه به صورت پرسش وپاسخ ادامه یافت.

س دبیرخانه:جناب دکترفرنیا ضمن عرض خداقوت واظهار تشکرازبیانات پر بارجناب عالی و سایر اساتید اندیشمند؛امیدواریم تشریف فرمایی بزرگواران وبیانات گوهربارسروران گرامی مایه خیر وبرکت برای دبیر خانه زبان آموزی در منطقه باشد.درجریان سخنانتان اشاره فرمودیدکه تعصب به زبان مادری به یادگیری زبان دوم لطمه می زند ودر فرایند آموزش رسمی بایدازدخالت زبان مادری خودداری نمود.آیادرآن صورت زبان مادری دستخوش فراموشی وچه بساازبین رفتن نمی شود؟ همچنان که درحال حاضرمشاهده می کنیم بچه هایمان واژگان زبان مادری خود را کنارگذاشته اند وکلمات واصطلاحات زبان دوم را با لهجه زبان مادری ادامی نمایند وتصور می کنندبازبان مادری صحبت می کنند.استاددر جواب فرمودند:خیر.بلکه درگیر کردن کودک با دو یا چند زبان بطور هم

نشستها زمان موجب سردرگمی وناتوانی او می شود.البته نگرانی شما نیز جای تامل است

وبرای آن باید چاره اندیشی نمود ازجمله بعداز دوره ابتدایی در سیستم آموزشی، یادگیری زبان مادری مورد توجه واقع شود.از طرفی امروزه چاپ کتاب وانواع نشریات ورسانه ها به زبان های قومی ومادری نگرانی مذکور را برطرف کرده است.اینکه بچه هایمان اززبان مادری خود جزءلهجه اش چیزی نمی دانند ویا نمی گویند تنها به سیستم آموزشی مربوط  نمی شود بلکه خانواده هاوخصوصا والدین به مراتب موثر ترند.

دبیر خانه:استاد صالحی چنان که مستحضرید یکی ازارکان زبان آموزی ،مهارت گوش دادن است.نظام آموزشی ما در آموزش وتقویت این مهارت زیاد موفق نبوده است. ازطرفی خانواده هاوبزرگترها نیزدراین مهارت به مراتب بیشترازکودکان ضعف  ومشکل دارند.ازآن جاکه خداونددو گوش ویک زبان به ما داده ونیز نقش گوش دادن در فرایند یادگیری به مراتب بیشتراز صحب کردن است؛چرا همه دوست داریم بیشتر حرف ‌بزنیم‌ و کمترگوش ‌فرادهیم؟ راهکاری ‌برای‌رفع ‌آن‌پیشنهاد می‌فرمایید؟

استاد:زمانی می توان چیزی را بخشید ویا به دیگران انتقال داد که آن را داشته باشیم.وقتی ما بزرگ ترها از خانواده واطرافیان گرفته تامعلمان،مسئولین،رئیس و...فاقداین مهارت هستیم؛چگونه انتظارداشته باشیم دانش آموزان از مایادبگیرند؟

س دبیرخانه:استاداین مشکل به نظام آموزشی مربوط می شودیا به دست اندرکاران وعوامل اجرایی؟ویا چیزهای دیگر ؟

ج استاد:به هردوویا بهتر است بگوییم به خیلی چیزهای دیگر.سیستم به لحاظ گزینش ،آموزش ،باز آموزی وتغییر نگرش معلمان وجامعه والبته عوامل اجرایی(نگرش،توانمندی ،علاقه ،تعهد وانگیزه وتوجه به نیازهای آنان)نقش مهمی در این قضیه دارد.

به عنوان آخرین سوال دبیرخانه:بفرماییدبا توجه به وضع موجود،شرایط و امکانات چه پیشنهادات ویا انتظاراتی از دبیرخانه دارید؟ودبیرخانه چقدر می تواند روی کمک های فکری وراهنمایی های بزرگواران حساب کند ؟  اساتید در جواب فرمودند: مسئولیت سنگین والبته بزرگ بر دوش شماست با توکل به خداوندمنان، پشتکار داشته باشید وناآمیدنشوید.مانیزهمواره درکنار شماخواهیم بود واز آنچه

نشستها در توان داریم در فرصت های مناسب دریغ نخواهیم نمود.البته دبیرخانه بایدفرصت ها

را ایجاد کند.   باایجادارتباط مطلوب وانگیزه های مناسب سعی کنیدافرادعلاقه مندو

صاحب نظر را جذب وازتوانمندی های آنان سود ببرید.

 جواب همکاران ومراجعین رابه روش  علمی و منطقی بدهید. به مدارس سر کشی ومعلمان موفق راشناسایی وتشویق به همکاری نمایید.  تلاش کنید طی جلسات وگرد همایی ها با ارائه مطالب مفید و راهکارهای مناسب نگرش خودوهمکاران درزمینه زبان آموزی راتغییرنمایید. به مهارت های زبان آموزی و روش های تقویت آن توجه مضاعف داشته باشید ودر انتقال آن به دیگران دریغ ننمایید.

در پایان جلسه با ذکر صلوات بر محمد(ص) و آل او، کلیه پیشنهادات و راهکارهای اساتید به عنوان مصوبه این جلسه دبیرخانه زبان آموزی به تصویب رسید و اعضای دبیر خانه ضمن امید و چشم داشت مساعدت وکمک های مالی و فکری از مدیریت محترم ،مسئولین مربوطه واساتیداندیشمند خود راملزم به اجراوپیگیری آن ها می دانند.

نشست تخصصی با حضور دبیران مقاطع نشستها


نشست تخصصی اسفندماه دبیرخانه با حضور دبیران مقاطع مختلف برگزار شد.

در مورخه ی7/12/91 نشست دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی در شهرستان بوکان  با حضور مدیر محترم آموزش و پرورش شهرستان بوکان  ودبیرا ن مقاطع مختلف تحصیلی با موضوع بررسی چگونگی آموزش صحیح زبان و اثر بخشی آن در امریادگیری و آموزش بهتر درمکان  خانه معلم شهرستان بوکان برگزار گردید. در این جلسه بحث های مفصل و آموزنده پیرامون محورهای تعیین شده موضوع  جلسه در رابطه با نقاط ضعف و قوت و مشکلات محسوس در آموزش زبان  در مناطق دو زبانه انجام گرفت ، اثرگذاری نقش سازنده ی معلمان خانواده کتاب های درسی و........ دراصلاح ورشد زبان آموزی صحیح  بررسی شد . ضمناَ توجه بیشتر به کیفیت آموزش در پیش دبستانی و پایه های ی اول ودوم دبستان با بکار گیری معلمان متخصص

نشستها ومجرب ،آشنا ومسلط به امرزبان آموزی برای تدریس دراین پایه ها توصیه

 گردید .

دبیر خانه ی زبان آموزی نیز به استناد نظرات کارشناسی ارایه شده در جلسات موارد را طبقه بندی نموده  وانشالله با استفاده از این تجربیات ضمن تدوین برنامه های همایش و گرد همایی ها با صاحب نظران و همکاران، در نظر دارد بادایر نمودن کارگاه های آموزشی برای همکاران در زمینه ی زبان آموزی صحیح به رشد هرچه بهتر این امر در مدارس کمک نماید.

دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی - شهرستان بوکان

جلسه ی هم اندیشی دبیرخانه زبان بادبیران مقاطع مختلف تحصیلی

در تاریخ07/12/91 ساعت 10

به دعوت اعضای دبیرخانه ی زبان آموزی جلسه ی هم اندیشی بامدیریت محترم آموزش و پرورش ودبیران مختلف مقاطع تحصیلی همراه با اعضای دبیرخانه در سالن خانه معلم شهرستان بوکان تشکیل گردید.این جلسه بابحث وگفتگوحول محورهای زیرکارخودرا شروع نمود:

* نقاط ضعف و قوت و مشکلات محسوس آموزش زبان درمناطق‌دوزبانه

*اثرگذاری نقش سازنده معلمان،خانواده،کتاب‌درسی و...در‌اصلاح‌ورشدزبان‌آموزی

جلسه باتلاوت آیاتی ازکلام الله مجیدآغازشد.سپس آقای احمدرحمانی ضمن تبریک هشتم اسفند روز امور تربیتی وتربیت اسلامی وتشکر و قدر دانی از همکاران دبیر خانه و خیر مقدم به حاضرین در جلسه واعلام اظهار خرسندی و رضایتمندی استان از فعالیتهای دبیر خانه زبان آموزی مستقر در شهرستان بوکان بیانات خود را اینگونه ایراد نمودند:

نشستها ((عوامل زیادی در زبان آموزی نقش دارند و دراین میان بحث املا تاثیر بسزایی در

تقویت مهارت زبان آموزی دارد.خانواده(به ویژه مادر)،داستان گویی،اجرای نمایش

،بازی،آشنایی معلمین با نحوه ی قصه گویی درست،درست خواندن درست نوشتن و... هر کدام به گونه ای درتقویت زبان آموزی نقش دارند.ما باید دانش آموزان رابه فکر کردن عادت دهیم درست فکر کردن روی درست خواندن و درست نوشتن تاثیر می گذارد. تا حد امکان باید دانش آموزان را در فرایند تدریس درگیر نمود تا ترس از اظهار نظرکردن درجمع درآنها کم گردد.عقیده براین است که استعداد در دو زبانه ها بیشتر است وبهتر می توانندازکارایی خوداستفاده نمایند.این دبیرخانه بهتر است از همایشهای بیشتری استفاده کندوامیداست ازدستاوردهای این دبیر خانه بیشتر استفاده شود. از همکاران مقاطع مختلف نیز درخواست می گردد بیشتر این دبیر خانه را یاری دهند.))

آقای شا محمدی معلم مقطع ابتدایی:

((به نظر من دوزبانگی بیشتر باعث می شود بر زبان آموزی لطمه بزند.مشکلات زبان آموزی بیشترازپایه های پایین مانندپیش دبستانی واول ودوم ابتدایی شروع می شود و بهتر است مشکلات تلفظ ودرست نوشتن از همین پایه هابرطرف گردد. حتی بعضی از دانش آموزان در پایه های بالاتر هنوز شیوه ی درست نویسی رایادنگرفته اند یعنی برای نوشتن حروفی مانند(ک- م) نمی دانند از کجا شروع کنند.متاسفانه پیش دبستانی ها باتوجه به اینکه در راستای سیاستهای آموزش وپرورش نیست، بیشتر جنبه ی نگهداری دارند تاآموزش. دو زبانه بودن نیز به نوبه ی خود باعث بروز مشکل می شود، چون یادگیری زبان رسمی باعث تسلط این زبان برزبان مادری می شود.کودک زبان خود را پایین تر از زبان رسمی می داند در حالی که زبان شخصیت می سازد.))

آقای خسروی معلم مقطع ابتدایی:

((پایه ی اول مختص زبان آموزی می باشد.بهتر است در کلاس دوم از لوحه های کلاس اول استفاده نشود و همکاران انتظار زیادی از دانش آموزان پایه خود نداشته باشند. لازم است برای اولیا درابتدای سال تحصیلی جلسه عمومی گذاشته شود با توجه به اینکه   کلیه ی محتویات و روشهای تدریس تغییر کرده است. بعضی مواقع بسیاری از کمکهایی که ازطرف اولیابه دانش آموزان می گردد باعث بروزمشکل در تدریس می گردد. متاسفانه اولیا شاکی هستند که هنوز در بعضی مدارس و بعضی کلاسها تکالیف وجود دارد که با وجود کتابهای کار این تکالیف ضروری ب نظر نمی آید،نوشتن تکالیف زیاد

نشستها نکات منفی بیشتری دارد تا نکات مثبت. برای نوشتن تکلیف بهتر است آگاهانه

چند سطراز یک درس را به عنوان تکلیف به دانش آموزانی که املای آنها ضعیف است

 انتخاب کنیم. آمدن همکاران مقاطع دیگر به مقطع ابتدایی با توجه به اینکه اکثراً دوره کافی ندیده اند باعث بروز مشکلاتی می گردد. معلم ابتدایی دربیشتر مواقع باید مانند دانش آموزان کودک شود و با زبان کودکی با آنها سخن گوید و بازی کند تا یاد گیری در آنها تقوبت گردد. همکارانی که از مقاطع بالاتر آمده اند متاسفانه این تجربه را ندارند. با وجود اینکه ارزشیابی توصیفی مزایای بسیاری دارد اما معایب بزرگی نیز دارد مثلاً تعدادی از دانش آموزان در پایه های بالاتر هنوز درشناخت اعداد یا روخوانی ویا... با مشکل مواجه هستند و چون تکرارپایه (مردودی)عملاًحذف گردیده است در پایه های بالاتر نیز زیاد به آنها توجه نمی گردد. پیشنهاد می گردد جهت جبران ضعف این دانش آموزان کلاسهای جبرانی با استفاده از معلمان باتجربه گذاشته شود و همچنین مراکز اختلالات یاد گیری بهتر به اولیا معرفی گردد تا این مشکلات به پایه های بالاتر و مقاطع دیگر همراه با دانش آموز منتقل نشود. جهت تقویت زبان آموزی دانش آموزان و مهارت گوش دادن آنها در درس املا توصیه می شود فقط به درس فارسی اکتفا نشود و از سایر دروس و حتی کتابهای داستان مقتضی با سن دانش آموزان استفاده گردد.از جملاتی با ارزش اجتماعی استفاده شود .استفاده از شعر در دروس آزاد و حفظ و یادگیری شعرهای مورد علاقه ی دانش آموزان باعث لذت و تقویت حافظه کودک می گردد.  ))

خانم ایلخانی زاده:

((بهتر است در ابتدای تولد با بچه ها درست حرف زده شود. به اولیا گفته شود واژه هایی را که به کودکان یاد می دهند درست تلفظ کنند،ما اگر زبان مادری را درست آموزش دهیم در یادهی زبان دیگر کمتر دچار مشکل می شویم. در همان بدو تولد سعی شود مشکلات گفتاری و جسمی دانش آموزان حدالامکان در بدو تولد حذف شود. از برنامه های تلویزیونی مفید برای دانش آموزان استفاده شود. وجود حروف چند شکلی با وجود تلفظ مشترک در زبان فارسی خود مشکلات را دو چندان کرده است.))

آقای توحیدی:   ((بحث زبان آموزی بسیار گسترده است.جهت زبان آموزی ،فارس زبانها تنها یک مشکل دارند وآن هم یادگیری نوشتاری آن است،  ولی دانش آموزان دوزبانه هم در نوشتار مشکل

دارند هم درمعنا و صداوخواندن.در بحث زبان آموزی پنج مقوله درگیر می باشند:

نشستها (گوش دادن-صحبت کردن-خواندن-نوشتن-تفکر) تفکر در همه ی مراحل حضور

 دارد و نقش بسزایی در زبان آموزی دارد. در زبان آموزی باید به این پنج مقوله

توجه کرد. این مهارتها باید توسط معلم به دانش آموزان آموزش داده شود.برای رسیدن هدف مطلوب دوره های ضمن خدمت برای توانمند سازی معلمان پایه ی اول خصوصاً آنان که پیش دبستانی های ما را آموزش می دهند بسیار ضروری می باشد.املای واژه باید در متن انجام گیرد یعنی باید املا به صورت جمله بیان گردد.  زبان آموزی به شیوه های گوناگون انجام می شود.(گفتاری- سمعی و سمعی بصری).بهترین شیوه همان سمعی بصری می باشد که در آن هم شنیدن درگیر است هم دیدن.در شیوه ی سمعی بصری نکات زیر را حتماً باید مدنظر قرار دهیم:

-جدایی دستور از ترجمه(از ترجمه متون یا کلمات به زبان محلی پرهیز کنیم)

-جلسات تدریس طولانی نباشد(20تا25 دقیقه)

-به علاقه دانش آموزان توجه شود.

در پایه های اول ابتدایی از کلمات مشترک بین دوزبان بیشتر استفاده کنیم.

با دانش آموزان ارتباط و تعامل بیشتر داشته باشیم.

در کلاس محرکهای اضافی نباشند بهتر است کلاس عاری از تصویر و ساده باشد.

از کل به جز آموزش دهیم ابتدا جملات را تدریس کنیم بعد کلمات و صداها.

جهت تدریس از شعر و داستان نویسی استفاده کنیم.

از نقاشی برای تدریس بهره بگیریم.(کشیدن نقاشی تفسیر آن یا رنگ کردن آن.)

آقای یزدان پناه:

((بحث زبان آموزی بدون محدویت می باشد.ابتدا باید مردم سخن بگویند بعد زبان شناس آن را قاعده گذاری کند.این دبیر خانه بهتر است سه کمیته تشکیل دهد و هر کمیته مسایل مربوط به یک مقطع را بررسی نمایند و بعد جمع بندی کنند. در هر کمیته هم حداقل یک معلم ابتدایی یک معلم راهنمایی و یک دبیر دبیرستان باشد.این کمیته ها مسایل جمع بندی شده را مورد نقد

نشستها و بررسی قرار دهند. باید بحث زبان آموزی را ارتقا دهیم چون که ارتقای زبان ارتقای

شخصیت است و ارتقای شخصیت، ارتقای فرهنگ اجتماعی است. بحث زبان آموزی نباید

 محدود به دوره ی ابتدایی باشد در مقاطع دیگر نیز باید ادامه داشته باشد.در مقاطع بالا شخصیت دانش آموز شکل گرفته است و برعکس دوره ابتدایی بهتر است شعر ویا متون را به زبان اصیل محلی ترجمه کنیم. باید بحثهای زبان آموزی را دسته بندی نموده وهر جلسه در مورد یک موضوع از آن بحث و تبادل نظر شود))

خانم مسگری:

((در مناطق روستایی متاسفانه مشکل زبان آموزی بیشتر به چشم می خورد و دانش آموزان ما در پایه های بالاتر و مقاطع بالاتر حتی حاضر به سخن گفتن به زبان فارسی نیستند ومتاسفانه تا زبان وادبیات فارسی را یاد نگیرد در بقیه ی دروس پیشرفت نمی کنند. شاید یکی از دلایل آن این است با توجه به امتیاز بندی ما معلمین با سابقه ی کم و تجربه ی کم را به این مدارس می فرستیم. متاسفانه در پایه سوم ابتدایی به بعد اهمیت کمتری به کتاب فارسی داده می شود و به کتابهای دیگر اهمیت بیشتری میدهند.))

آقای ریاضی فر:

((زبان یک استعداد درونی است که در همه ی انسانها وجود دارد. ما در زبان آموزی فقط آواها وقواعد را تدریس می کنیم. این قواعد با پیشرفت علم تغییر می کند و آنچه تغییر نمی کند استعداد و فطرت آن است. این قراردادهای زبان است که ارتباط برقرار  می کنند. معلمین ما باید دوره لازمه را بگذرانند تا مفهوم اصلی زبان را بیاموزند بعد آواها و قواعد را تدریس کنند.ما باید به تغییر وتحول در زبان آموزی معتقد باشیم چونکه جامعه ی ما مدام در حال تغییر و تحول می باشد،وجود حساسیت نسبت به این موضوع خود در پیشرفت زبان آموزی خلل بوجود می آورد.وجود کلمات بیگانه در زبان اجتناب ناپذیر است و ما به هیچ وجه نمی توانیم مانع آن شویم چون که این امر خود بر زبان لطمه می زند. دوره ابتدایی بنیادی ترین دوره برای زبان آموزی می باشد و باید مربیان و معلمین کار آزموده و ماهر دراین دوره تدریس نمایند.تعصبهای خاص محلی در موردزبان باعث یادگیری ناقص زبان توسط دانش آموزان می شود. رفتارهای ما در بحث زبان آموزی باید مستند وبدون تعصب باشد.باید توجه داشت که اگر پایه زبان مادری در کودک سست و ضعیف باشد آموزش زبان رسمی او  نیز ضعیف و

نشستها سست می شود.دبیرخلنه زبان آموزی بهتر است از کانونهای شعر و ادبیات نیز استفاده

 کنند و حتی جهت اطلاع عموم نشریه با ماهنامه تهیه نمایند.))

آقای رسول نیا:

((یادگیری زبان در مقاطع بالا به آموزش درست آن در مقطع ابتدایی برمی گردد.پس بهتر است یادگیری زبان قبل از مدرسه صورت بگیرد. برای تقویت زبان بهتر است آموزش و کتابها برای هر دوزبان در مناطق دو زبانه موجود باشد تا این تعصبها ونگرشها کمتر گردد. پیشنهاد می گردد که فرهنگ سازی گردد و برنامه هایی چه رسانه ای و چه درسی و آموزشی متناسب با سن کودک ،هم به زبان رسمی هم به زبان مادری ساخته شود و در برنامه ی زبان آموزی کودکان و دانش آموزان گنجانده شود.در مناطق دو زبانه باید تقویت و آموزش زبانها در راستای هم قرار گیرند. پیشنهاد می گردد کتابهای فارسی در مناطق دو زبانه متفاوت تراز کتابهای فارسی در مناطق یک زبانه باشد.ازامکانات سمعی و بصری بیشتری استفاده شود. برای پیش دبستانی ها برنامه وآموزش جامع داشته باشیم وجود پیش دبستان به شکل امروزی بدونه داشتن برنامه ی منسجم درست نیست. در دوره ی ابتدایی معلمین ما باید آگاه و به روز باشند باید هدف خود وشیوه های تدریس را بشناسند از امکانات و وسایل روز استفاده کنند،امکانات روز را بشناسند و قبول نمایند و از سنت گرایی جهت تدریس دوری نمایند. فرهنگ سازی درس ادبیات بسیار مهم است. متاسفانه درس ادبیات فرهنگ سازی نگردیده است در حالی که سرچشمه کلیه ی دروس درس ادبیات است و اگر این درس ضعیف ارایه شود ما در کلیه دروس مشکل پیدا خواهیم کرد.))

نشستها در پایان اعضای دبیر خانه از آقای رحمانی در خصوص همکاری با دبیرخانه

زبان آموزی جهت تشکیل جلسات و حضور در این جلسات تشکر نمودند همچنین

 از همکاران شرکت کننده در جلسه نیز تشکر و قدرداتی گردید و درخواست شد که مقالات و نوشته های خود را جهت انعکاس در وبلاگ دبیر خانه به دبیر خانه ارایه نمایند تا سایر همکاران بتوانند از تجربیات ارزنده ی آنان استفاده نمایند.

اسامی همکاران شرکت کننده در جلسه دبیر خانه زبان آموزی به شرح زیر می باشد که بدین وسیله از حضور شان در جلسه و همکاریشان با دبیر خانه تشکر و قدر دانی به عمل می آید:

آقای احمد رحمانی مدیریت محترم آموزش و پرورش بوکان آقای مصطفی توحیدی آقای محمد امین شامحمدی- آقای محمد یزدان پناه- آقای علی ریاضی فر- آقای کامل خسروی- آقای محمد رسولی نیا- خانم پرشنگ ایلخانی زاده خانم منیره مسگری

دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی- شهرستان بوکان

 اسفند 91- شنبه 14 بهمن ماه سال 1391

پاسخ دبیرخانه درخصوص مشکلات گفتاری  بعضی ازدانش آموزان

احتراما در پاسخ به در خواست همکار ارجمند شاغل در پایه دوم یکی از مدارس شهرستان بوکان در خصوص مشکلات گفتاری  دانش آموزانی که بعضی از صدا ها را غیر معمول و ناصحیح تلفظ می نمایند ؛  (مثلا دفت به جای گفت ،دوسولو به جای کوچولو و......) این دبیر خانه ضمن تقدیر از احساس مسئولیت و حسن نیت این همکار گرامی نسبت به امر تعلیم وتربیت و تلاش برای رفع مشکلات یادگیری دانش آموزن، جهت اطلاع و یادآوری همکاران معزز وعلاقه مندان به فرایند زبان آموزی وآشنایی با اختلالات گفتاری مطالبی تقدیم می نماید .(این مطالب به همت و تلاش همکار گرامی ناصح شریفی عضوی دبیر خانه تهیه و  تنظیم‌گردیده).  امیداست ‌مثمرثمر و مشوق ‌همکاران ‌در تبادل ‌‌نظر هر چه‌ بیشتر بزرگواران ‌بادبیرخانه ‌باشد.

گفتار و زبان گفتار و زبان:

 

  بی تردید یکی از نعمت های گرانقدر الهی نعمت کلام است .از جمله نشانه ها و معیارهای سنجش میزان هوش ، مهارت برقراری روابط اجتماعی ،اعتماد به نفس ،احساس و نگرش ،مسئولیت پذیری ،قدرت یادگیری ، استدلال منطقی ، انتقال معلومات ،‌اخلاق و ادب و هنر فرد  سخن ‌گفتن ‌و مهارت ‌کلامی‌ اوست. مسلماّ در طول سال‌های تحصیلی و شاید در زندگی اجتماعی با افرادی مواجه شده وهستیم که در صحبت کردن دچار مشکل بوده و یا در برقراری روابط اجتماعی دارای اضطراب هستند. این افراد ممکن است از هوش سرشاری برخوردار باشند اما این نقیصه ممکن است بر پیشرفت تحصیلی، رشد شخصیتی- اجتماعی و ... آنان تاثیرگذار باشد. در بحث از اختلالات ارتباطی همواره دو اصطلاح یا مفهوم "تکلم" و "زبان" به جای هم و یا به معنی هم به‌کار برده می‌شوند. لازم است در اینجا این دو مفهوم را بازشناسی کنیم.

تکلم، ‌گفتار یا سخن، شکلی از زبان است که در آن با استفاده از نشانه‌های کلامی یا علایم قراردادی، مقاصد و عواطف فرد به دیگری منتقل می‌شود. تکلم شامل نمادین‌سازی[1]، فرآیندهای تنفسی، آواسازی، طنین و تولید صدا است.این علایم از طریق اندام‌های گفتاری در لب‌ها، زبان، نرم‌کام، سخت‌کام، دندان‌ها، حفره بینی، حلق،حنجره و تارهای صوتی انجام می‌شود. اما اصطلاح زبان معمولا به تمام اشکال و انواع ارتباطات انسانی اطلاق می‌گرددکه درموردبازگو نمودن افکار واحساسات ازطرق مختلف مانندنوشتن، گفتن، خواندن، به‌کارگیری دستور و قواعد زبان، تغییرات قیافه، اداها،

گفتار و زبان هنر و ... به‌کار می‌رود، لذا تکلم‌ بخشی ‌از زبان ‌است.

 گفتار دارای سه مرحله است: (1.تولید 2.انتقال 3.دریافت) در مرحله تولید  و انتقال پیام، مغز و اندام های گفتاری دخیل هستند بدین ترتیب که نخست یک فکر درمغز به وجود می آید وپس از تبدیل به نمادها به نواحی تنفسی مخصوص طنین و آوا فرستاده می شود سپس هوا به ناحیه دهان باز می گردد و به وسیله حرکت زبان وگذر زدندانها ولبهاتغییرشکل می یابد.مجموعه این فرایندها به ایجادکلمات وجملات یک زبان خاص می انجامدو فکرکه بدین ترتیب به صورت کلمات درآمده است به وسیله شنونده دریافت می‌شود. چهارفرایند  زیر در تولید گفتار مشارکت دارند:

1- تنفس(respiration) که نیروی تولید صوت را به وجود می آورد برای تولیدصوت به وجود یک جریان هوای متحرک  نیاز است که توسط شش ها تولید شود .

       2- واکسازی  (phonation)که بر اساس وضعیت پرده های صوتی، تولید صوت می شود. پرده های صوتی که به آن تارهای صوتی نیز گفته می شود دو بافت عضلانی هستند که در بالای نای و در داخل حنجره قرار دارند. درهنگام سخن گفتن هوا ازششهابه طرف نای رانده می شود و ازآنجاداخل حنجره می شود.درحنجره بسته به اینکه پرده های صوتی نسبت به هم چه وضعیتی داشته باشند انواع واکسازی صورت می گیرد. (مصوت ها وصامتها

3- طنین(intonation) : ویژگی منحصر به فرد صدای گوینده را مشخص می کند و حاصل صوتی است که از چگونگی ارتعاش پرده های صوتی ، صدایی را ایجاد می کند که همان ماده اولیه گفتار است. این صدای اولیه به هنگام عبور از مجرای گفتار دستخوش تغییرات بسیاری می شود انقباض و انبساط  

گفتار و زبان تارهای صوتی موجب صداهای زیر وبم می گردد.به طور کلی پرده های صوتی

می توانند در حدود 170 حالت گوناگون به خود بگیرند.

    4- تولید(articulation) که عبارت است از حرکات دهان و زبان و دیگر اندامهای گفتار که صوت را تبدیل به آواهایی میکند که گفتار را به وجود می آورند. چنانچه در وضعیت این اندامهای تولیدی تغییری حاصل شود،صدایی که از حنجره بیرون می آید تغییر خواهد کرد.

در گفتار طبیعی که فرایند پیچیده ای از عملیات فیزیکی و شیمیایی در مغز، موسوم به زنجیره ی گفتار رخ می دهد،(speec chain)  ابتدا فرآیندهای عصبی گفتار انجام می شود سپس اندامهای تنفسی به تولید جریان هوا می پردازد و جریان هوا ازموانعی به نام اندامهای گفتار شامل (حنجره، حلق، حفره دهان ،حفره بینی،نرم کام ،ملاز،زبان و لبها) عبور می کند. چگونگی عبور هوا از این موانع به تولید اصوات یک زبان معین می انجامد. در واقع گفتار طبیعی از طریق یکسری حرکات ماهیچه ای دقیق و هماهنگ تولید می شود که در تنفس ، واکسازی  و تولید دخیل هستند این حرکات ماهیچه ای توسط مغز آغاز و هماهنگ می شود. یکی از ویژگیهای گفتار هنجار و طبیعی روانی (fluency) می باشد.  منظور از روانی،سلاست و فصاحت گفتار است که شامل سه عامل ساختاری سرعت، استمرار و سهولت در تولید می باشد. منظور از سرعت در گفتار تعداد کلمات یا سیلابهای ادا شده در واحد زمان است . استمرار مربوط به سهولت حرکت از واجی به واجی بین سیلابها و از یک عبارت به عبارت دیگر است سهولت در تولید یک پدیده عصبی حرکتی ناشی از هماهنگی بین تنفس و واکسازی و تولید می باشد.                                                               هر گونه اختلال در استمرار برنامه ریزی و اجرای تولید ، آهنگ گفتار و یا ترکیبی از این عوامل باعث

گفتار و زبان ایجاد پدیده ای به نام ناروانی خواهد شد. در گفتار طبیعی صداها و حاصل ترکیب آنها

یعنی واژه ها باید مطابق استاندارد زبانی گوینده باشد لکنت  زبان اختلالی است که در بعد روانی گفتار رخ می دهد.

اختلالات  گفتار و زبان:

یکی از تعاریفی  که سال‌ ها قبل در زمینه اختلالات گفتاری ارائه شده مربوط به "چارلز وان راپیر" که می‌توان او را یکی از بهترین آسیب‌شناسان گفتار زبان دانست، می‌باشد. او معتقد است گفتار را موقعی می‌توان غیرطبیعی تلقی کرد که با گفتار سایر افراد جامعه چنان متفاوت باشد که به‌خودی‌خود جلب توجه کرده و در فرایند ارتباط مزاحمت ایجاد نماید و یا باعث ناراحتی گوینده و شنونده شود. به این ترتیب، گفتار نارسا گفتاری است که غیرواضح و ‌نامفهوم باشد. اختلال‌های گفتاری از نظر شدت متفاوتند و می‌توان آن‌ها را از سرزبانی صحبت کردن خفیف تا تردید‌های گفتاری(مانند تولید صداهای گفتاری به صورت اشتباه، تولید صدای اضافه در هنگام صحبت کردن، مکث‌ها و لکنت‌های شدید) متفاوت دانست. 

همچنین انجمن تکلم زبان شنوایی آمریکا(ASHA)، اختلال زبان را چنین تعریف می‌کند: اختلال در زبان عبارتست از دریافت، فهم و بیان کلمات گفتاری یانوشتاری به‌صورت غیرعادی یا نابهنجار.این اختلال ممکن است شامل یک یا چندنارسایی در زمینه‌های شناسایی واج‌ها[2]، تکواژه‌ها[3]، تشخیص معانی، ترکیب یا نحوشناسی و درک اجزای تشکیل‌دهنده نظام زبانی باشد.

 طبقه‌بندی اختلالات گفتاری  در برخی منابع، اختلالات ارتباطی به چهار طبقه:

گفتار و زبان ( اشتباهات تلفظی، اختلال در صدا، لکنت زبان و اختلال زبان )تقسیم‌بندی شده. اما

در برخی از منابع جدیدتر،اختلالات ارتباطی به دو گروه: اختلالات گفتاری(اشتباهات تلفظی، اختلالات صدا و لکنت) و اختلال زبان تقسیم می‌شوند. در این مقاله به طور مختصردر گروه مجزا به بررسی اختلالات  گفتاری می‌پردازیم .

   1 - اشتباهات تلفظی و صداشناسی

  هرگاه حرکات متقابل اندام‌های گفتاری چون زبان،لب‌ها،فک‌ها،دندان‌ها و کام در فردی ازنظم و ترتیب عملکردی  مناسبی برخوردارنباشد،وی رابااختلال تلفظی قلمداد می‌کنند.تلفظ ‌های اشتباه درصداهای گفتاری را می‌توان شایع‌ترین مشکل ارتباطی دربین دانش‌آموزان مدارس عمومی دانست. چند شکل عمده از این اختلال به شرح زیر است. حذف‌ها: در خطاهای حذف، تنها بخش‌هایی از کلمه به تلفظ درمی‌آیند. مثلا حرف "ت" مدام حذف می‌شود. "رفم همینه را ببینم" به جای "رفتم تهمینه را ببینم".یا (گدو  به جای گردو)  جایگزینی:  معمولا در این خطا، صداها به هم تبدیل می‌شود که اغلب پدیده نوک‌زبانی خوانده می‌شود. "قسنگ" به جای "قشنگ" ، "گرمز" به جای "قرمز"یا"دوسولو به جای کوچولو".   اضافات: اصوات ممکن است با کلمه‌ای اضافه شده یا به آن الحاق گردد. "او دو دوست من است" به جای "او دوست من است". 

  2- اختلال در صدا :  صدا، محصول صوت ایجادشده در حنجره و انتقال و تغییر انتخابی آن صدا از طریق ارتعاش و بلندی است. تولید صدا به وسیله عبور از بین تارهای صوتی درحنجره و سپس حرکت

آن ازطریق گلو،حفره‌های بینی ودهان انجام می‌شود.موقعی که درباره صدا صحبت

گفتار و زبان می‌کنیم معمولا باید به سه ویژگی کیفیت، زیر و بمی و بلندی توجه کنیم و این

ویژگی‌ها را در رابطه با آنچه از سن، جنسیت و فرهنگ فرد انتظار داریم مورد ارزیابی قرار دهیم.

 اختلال کیفی صدا: صحبت زیرلبی، گرفتگی صدا، بلندی آن و تیزی، مسائل مربوط به کیفیت صداست. برخی گروه از کودکان عقب‌مانده ذهنی دارای گرفتگی صدا هستند. تودماغی صحبت کردن نیز نوعی اختلال صدا محسوب می‌شود. تودماغی صحبت کردن(خیشومی) صفت بارز کودکان مبتلا به شکاف کام، فلج کام و بدکاری حرکتی می‌باشد.

   زیر و بمی: نشان می‌دهد فردی که مشغول صحبت است، زن است یا مرد. صداهای دارای زیر و بمی بالا و زیر و بمی متغیر در میان کودکانی که با نقایص شنوایی شدید و یا فلج مغزی مواجهند، امری شایع است.

بلندی صدا: صحبت کردن با صدای بلند می‌تواند به علت نقص شنوایی و گاهی به علت عدم اعتماد به نفس شخص ‌باشدو گاهی به نوع شخصیت فرد بستگی دارد. بی‌صدایی یا فقدان کامل صدا، اختلالی است که هم  به بلندی و هم به تولید صدا بستگی دارد.

     شتابان گویی(تند گویی):شتابان گویی را به منزله بی‌نظمی زمانی گفتار تعریف کرده‌اند.این اختلال  بر اساس سرعت افراطی درسخن گفتن،وجودبی‌نظمی درجمله‌ها ،جا انداختن هجاها و صوت ها و نامشخص بودن تلفظ متمایز می‌شود. معمولا جمله‌ها از لحاظ ترکیبی ناقص هستند چرا که شتابان گو به بیان کلماتی می‌پردازد که به  ساخت دستوری جمله وابسته نیستند . هنگامی که شتابان گو  به  کندی و آرامش سخن بگوید هیچگونه مشکلی در بیان خود ندارد اما ظاهرا فرد مبتلا قادر نیست مدت مدیدی چنین شیوه‌ای را حفظ کند. این اختلال بعضادر بزرگسالان نیز در برخی موارد عصبانیت و پرخاشگری مشاهده می شود.

گفتار و زبان 3- لکنت و مکث

  روان صحبت کردن یعنی سیالی و جریان گفتار. شایع‌ترین اختلال در روانی گفتار، لکنت زبان است. لکنت زبان، اختلالی گیج‌کننده است.اولا،هر کوشش اضافی برای صحبت کردن بهتر و یا روان‌تر حرف زدن را بدتر و سخت‌تر می‌سازد. ثانیا بسته به نوع فعالیت تکلمی، لکنت زبان می‌تواند رخ بدهد یا رخ ندهد. مثلا تعداد کمی از مردم هنگام صحبت کردن درحال نجوا ودرگوشی،دچار لکنت می‌شوند و اکثر افراد لکنتی قادرند با روانی آواز بخوانند. ثالثا بین ترس واضطراب ازیک طرف و لکنت زبان از طرف دیگر ارتباط وجود دارد. یعنی ترس و اضطراب لکنت زبان را بدترمی‌کندودرعوض بدتر شدن لکنت، ترس و اضطراب بیشتری را باعث می‌شود. شایع‌ترین مشکلات همراه با این ناراحتی عبارتند از اختلال در تولید کلمات و اختلال‌های زبانی.تاکنون سه نوع لکنت یا گرفتگی زبان به شرح زیر  شناسایی شده است.

  کلونیک: عبارتست ازتکرارتشنج‌آمیز یک واج یاهجا قبل ازاینکه کلمه یاجمله ادا شودیا ادامه یابد. مثلا آآآ آب بده.

تونیک: عبارتست از حالتی که در آن عضلات گویایی به مدت چند ثانیه تا یک دقیقه از حرکت باز می‌ماند و این توقف مانع تکلم می‌شود یابه اصطلاح،زبان بند می‌آید و هنگامی که انقباض رفع می‌گردد، کلام باسرعت و با شتاب به حالت انفجاری ادا می‌شود.

مکررگویی یا تکرار حرف:دراین نوع، فردبرای شروع سخن گفتن یک واج را ادا می‌کند که هیچ ربطی با مفهوم مورد نظر ندارد. مثلا بـ بـ بـ حسین آمد.

  4- اختلال زبان :   یکی از بحث‌انگیزترین گروه اختلالات، اختلالات زبانی است که مشترکات زیادی با اختلالات گویایی دارد.  زبان، زمانی مختل می‌شود که از نظر شکل، ساختار، محتوا، معنا و استعمال اجتماعی با آنچه ازنظر سنتی وفرهنگی انتظار می‌رود،تفاوت داشته باشد.

گفتار و زبان به‌طور کلی، می‌توانیم بگوییم که کودکان در هر زمان که توانایی‌های زبانی‌شان

 پایین‌تر از سطح  فهمی و سطح  عملکردی که از آنها  انتظار  می‌رود  باشد، دچار اختلال زبان می‌باشند.

                                      

نقش والدین در گفتار طبیعی کودکان :

    چگونگی سخن گفتن کودکان،خوب صحبت کردن و نیکو گفتن آنان،ازاهمیت فوق العاده ای برخوردار است.رشد کلامی کودکان در گرو وجود الگوهای اصلی،همچون پدر و مادر و شنیدن صحبتهای آنهاست .با کودکان ،به زبان ایشان و درحد فهم و ادراک آنان بایدسخن گفت ،اما شمرده و آرام ،صحیح و با سلامت و همراه با ملاطفت ، از تکرار کلام به زبان شکسته کودک نیز باید اجتناب نمود.کودکان به الگوهای کلامی و رفتاری نیاز دارند و  والدین و بزرگسالان خانواده همیشه باید درنظر داشته باشند که کودک سخن گفتن و درست  صحبت کردن را از  آنان می آموزد.اگر کودک به اقتضای سنش کلمه ای را شکسته ونارسا  بیان می کند لازم است والدین و  اطرافیان بزرگسال کودک با ادای صحیح و کامل کلمه،صحبت کردن را به کودک بیاموزند ، نه اینکه کلمه های شکسته را هماننداو تکرار نمایند.مثلا اگر کودک به کلمه «آب» می گوید «آآ» به کلمه «کتاب» می گوید«کداب»یا«تتاب»و غیره ، والدین و معاشران کودک نمی بایست به هنگام صحبت با کودک کلمات او را همانند خودش تلفظ کنند و روانی و سلامت کلامی او را به تأخیر بیندازند .صحبت به زبان کودک به معنای صحبت با تلفظ  نارسای  کودک نیست،بلکه صحبت به زبان کودک یعنی:بکارگیری ساده ترین،رساترین و قابل فهم ترین 

گفتار و زبان کلمات وجملات درحد توان ذهنی و قوه ادراک کودک و با بیانی آهسته و شمرده . بیشتر

کودکان  در حدود  یکسالگی  اولین کلمات را به زبان می آورند و درحدود دو سالگی جملات ساده را به تدریج بکار می گیرند . همراه با رشد ذهنی کودک ، قدرت فراگیری او بیشتر می شود ، دایره لغات و واژگان او گسترش می یابد و جملاتش طولانی تر و متنوع تر می گردد . درباره موضوعات متنوع با کودک صحبت کردن ، به سؤالات وی به طور رسا پاسخ دادن، گوش دادن به برنامه های رادیویی،تماشای برنامه های تلویزیون،خواندن کتاب برای او،بازیهای کلامی و اجتماعی و مهمتر از همه گوش کردن به صحبتهای کودک و هم صحبت شدن با او، نقش بسیار مهمی در تقویت و گسترش زبان و مهارت کلامی کودک دارد.

والدین و مربیان باید چه کنند؟  توصیه های در راستای کمک به کودکانی که دارای اختلالات گفتاری می‌ باشند:

*کوشش درجهت شناخت مقدماتی دانش آموز با استفاده ازفنون مناسب وامکان پذیر،نظیرمشاهده ، مصاحبه و بررسی پرونده تحصیلی،مذاکره وارتباط با والدین کودک به منظور توجه آنان به حل مشکل ازطریق   با آموز جلب علاقه و ایجاد انگیزه در او برای حل مشکل وضمناً کم اهمیت جلوه دادن مشکل او  مراجعه به پزشک.

* برخی ازکودکان علاوه بر  اختلالات گفتاری ممکن است به اختلالات رفتاری دیگری چون(اختلال شنوایی- بیش فعالی- اوتیسم- کمبود توجه- اختلال در حافظه کوتاه مدت- وابستگی شدیدیا اضطراب جدایی-وگاها افسردگی،انزوا،پرخاشگری وغیره) مبتلا باشند؛ دراین موارد ابتدا باید اختلالات رفتاری کودک را برطرف نمود  واقدامات مناسب در این خصوص را مد نظر داشته باشید.

*نیازی نیست که کودک همیشه درست و کامل و دقیق صحبت کند. اجازه دهید که صحبت کردن کاری تفریحی و لذت بخش باشد.

گفتار و زبان * از ایجاد محدودیت‌ها و قوانینی مثل «یواش صحبت کن»، «کمی صبر کن» و

 «یک نفس عمیق بکش»خودداری کنید.این نظرات، اگرچه با نیت خوب  باشد، باعث کمرویی درکودکان خواهد شد.

* وقتی کودک احساس ناراحتی می‌کند یا وقتی اختلالات گفتاریش افزایش می‌یابد از او نخواهید که صحبت کند یا با صدای بلند کتاب بخواند. به جای آن، در این زمان‌ها او را به فعالیت‌هایی تشویق کنید که نیاز به صحبت کردن زیاد ندارد.

*بگذارید خودش حرفش را کامل کند و صحبت او را قطع،تکمیل ویا اصلاح نکنید؛یابه او نگوییدکه دوباره شروع کند.

*یک محیط آرام‌ در خانه ایجاد کنید و بکوشید آرامش را در زندگی خانوادگی ایجاد نمایید.                                                                                                                         * وقتی در حال صحبت با کودک هستیدیادرحضور او بادیگران حرف می‌زنید، سعی کنید آرام و واضح صحبت کنید.

* با کودک خود تماس چشمی طبیعی برقرار سازید.سعی کنید که نگاه خود را از او برنگردانید و نشان ندهید که ناراحت شده‌اید.

*به کودک اجازه دهید که در صحبت کردن راحت باشد کند و افکار و جملات خود را تمام کند.  پس از این که کودک حرفش را زد، با آرامش و بدون عجله، با به کار بردن تعدادی از همان لغات خودش، به او پاسخ دهید. برای مثال، اگر او بگوید، «من خردوشی را دیـ دیـ دیدم»،خیلی قسن بود. شما با آرامش پاسخ دهید: «آها، بله، تو خرگوش قشنگی را دیدی. او زبل و بانمک است».                                                                                  *با کودک به آرامی ،فصیح و رسا صحبت کنید. این کار در واقع الگویی در اختیار او قرار می‌دهد که

گفتار و زبان هنگام صحبت کردن، سریع حرف نزند و شمرده شمرده سخن بگوید و همین کار

موجب روان شدن زبان او می‌شود.

*با آرامش کامل،صبر وحوصله به آن چه می گوید، گوش دهید؛ نه به این که چگونه می گوید .                                                                                                         *ضمن پرهیز ازایجادهرگونه ترس واسترس،تحقیر،تهدیدویاتمسخرتوسط اطرافیان تلاش کنید به او اعتماد به نفس بدهید.

  * کودک را به شرکت درکار های گروهی وصحبت درجمع تشویق کنید و مسئولیت هایی در حد توان انجام آن را به او واگذارنمایید.

  * پیش ازپاسخ دادن به کودک، یک ثانیه یا بیشتر صبر کنید. این کار، به برقراری آرامش و گفتار او کمک می کند.

* حداقل روزی 5 دقیقه را به صحبت آرام با کودک خود اختصاص دهید.(به لحن فصیح و روان بااو گفتگوکنید ویاکتاب،قصه وداستان بخوانید)

*راه هایی پیدا کنید، تا به او نشان دهید که دوستش دارید و برایش ارزش قائلید و از بودن با او لذت می برید.

* هیچ وقت به خاطر مشکلش او را نصیحت وسرزنش نکنید وهمچنین ترحم ودلسوزی نیز به اعتماد به نفس او آسیب می رساند.

* هرگزازنحوه صحبت کردن او تقلیدنکنیدو به اطرافیان نیزاجازه این کارراندهید.(حتی زمانی که می خواهید مشکلش را برایش توضیح دهید.)

   * پیش بینی فعالیت های موفقیت آمیز برای دانش آموز جهت بهبود موقعیت او درکلاس

گفتار و زبان و ایجاداعتمادبه نفس دراو.ضمناً برخی از کودکان در مورد تلفظ صداهای خاصی

دچار اشکال می شوند ، برای اینگونه کودکان می توان جملاتی جهت تمرین

پیش بینی کرد که این گونه صداها در آن کمتر وجود داشته باشد .ازطرح برنامه دراز مدت و استمرار جریان کمک به دانش آموز غافل نباشید.

* تقویت نظام اعتقادی و ایمانی دانش آموز ، بعنوان مهمترین عامل جهت ثبات شخصیت و حفظ سلامتی روحی در مواجهه با کلید نارسائیهای رفتاری مورد نظر است.

   *در صورتی که به هر دلیل نگران نحوه صحبت کردن کودک هستید، مطمئن‌ترین راه، مشورت بایک متخصص گفتاردرمانی است، پس هر چه زودتر  این کار را انجام دهید تا بعدا  افسوس نخورید. متخصص گفتاردرمانی از استراتژی‌های مختلف برای کمک به کودک استفاده می‌کند. از جمله:                                                                                                                                1ـ تمرین‌هایی برای تقویت ماهیچه‌های مربوط به حرف زدن: بر این اساس برخی تمرین‌های مربوط به زبان، لب‌ها و فک‌ها وجود دارد که باعث قوی شدن ماهیچه‌های دهان می‌شود.   

 2- تولید صدا، تمرینی است که در آن صدای صحیح به کودک آموخته می‌شود که این کار اغلب هنگام بازی صورت می‌گیرد.نوع بازی به سن کودک و  نیازهای خاص او وابسته است. متخصص به کودک می‌آموزد که هر حرف یا صدا چگونه بیان می‌شود و زبان در هنگام بیان آن حرف خاص، چه شکلی‌ به خود خواهد  3- آموزش و تمرین تلفظ صحیح حروف و صدا ها . مانند آموزش تلفظ (پ )با کمک نفس گیری و فشار هوا  ؛   به این طریق  که نفس را می گیریم و حبس می کنیم و همزمان با حرف پ از دهان با فشار هوا خارج می کنیم.به طوری که دستمان را جلوی دهان کودک می گیریم تا آن فشار را حس کند مثل پا پاپپوپیپپ آنقدر این کار را انجام می دهیم تا ملکه

گفتار و زبان ذهن او گردد. یا یک شمع را روشن می کنیم و هم سطح با کودک به فاصله

30 سانتیمتر قرار می دهیم تا  بتواند شعله شمع را به کمک نفس گیری و فشار هوا خاموشش کند و همزمان با خاموش کردن آن حرف ب را بیرون آورد یا تلفظ کند.

حرف د- ت : زبان را به دندان های جلوتماس داده و پایین می آوریم تا حرف دتلفظ شود. وقتی زبان را پشت دندانهای بالا بچسبانیم همزمان با پایین آوردن زبان حرف ت خارج می شود. مثل ت ت- تی ت تو .

آموزش حرف چ ک- گ : زبان از پشت دندان ها  یک مقدار عقب می رود و ابتدای کام را لمس می کند آن وقت حرف چ  تلفظ می شود. هر گاه  زبان  (عقب تر از چ) قرار گیرد وهوا خارج شود ،حرف ک می شود .(در- ت زبان صافه چ کمی خم ک خم تر و قوس بیشستر حرف گ هم دقیقاً همان جای حرف ک تلفظ می شود فقط تارهای صوتی حرف گ بیشتر می لرزد و این را به این صورت به کودک نشان می دهیم که دست کودک را در قسمت جلوی گردن خود جایی که تارهای صوتی قرار دارند قرار می دهیم و حرف گ و ک را تلفظ می کنیم تا لرزش آنها را حس کند و بداند که حرف گ بیسشتر باید تارهای صوتی بلرزد .

حرف ر:  حرف (ر )یک حرکت لرزشی زبان پشت دندانهای بالا و پایین می باشد که خیلی با سرعت باید بلرزد وبالاو پایین برودهرچه لرزش بیشترباشدحرف رمی شود و هرچه سرعت لرزش آن کمتر شودحرف ل می شود. تصحیح تولید صدای (ر) معمولا کاری زمان بر است و با توجه به نوع تلفظ هر فرد متفاوت می باشد ، تمرین های زیر در تصحیح صدای ر  پیشنهاد می شود:  

- تمرین جارو کردن سقف دهان : زبان خود را از پشت دندانهای جلویی بالا به سمت عقب،روی سقف

گفتار و زبان دهان بکشید. توجه کنید که فک پایین بیحرکت باشد وعضله ی زبان حرکت

 کند. درحالیکه همین تمرین را انجام می دهید سعی کنید صدای (ر) را بسازید :

ر-ر-ر-ر-ر-ر-                                                                                                                                                                            

- صدای مسلسل را درنظر بگیرید ، برای این تمرین صدای (د) را بافشار تلفظ کرده، ناگهان زبان را به سمت عقب و داخل سقف دهان بکشید و (ر) را تلفظ کنید:دررررر

با تشکر ناصح شریفی عضوی دبیرخانه زبان آموزی بوکانIran Web Mail:naseh.sharifi@iran.ir6332100

منابع:                                                                                                                                                                                                                        سیف‌نراقی، مریم و نادری، عزت‌الله؛ کودکان استثنایی، تهران، پیام نور، 1380، چاپ ششم    - ص 280                                                                                                                                                                                                                                                                                                            گالاگر،جیمزجی وای کرک، ساموئل؛ آموزش و پرورش کودکان استثنایی، ترجمه مجتبی جوادیان، آستان قدس رضوی، 1376، چاپ اول-- - -    ، کاکاوند، علیرضا؛ روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، روان، 1385، چاپ اول                                                                                                        هالاهان، دانیل پی و کافمن، جیمز ام؛ کودکان استثنایی، ترجمه درهار ماهر، آرین، 1372، چاپ اول                                                                     سیف نراقی ،مریم و نادری ،عزت الله ؛اختلالات یادگیری ،تهران،سپهر، چاپ هفتم                                                                                                مفاهیم:                                                                                                                                                                                             (1)درهر زبانی با استفاده از حروف، کلمه‌ای برای یک مفهوم ساخته شده که برای آن مردمان معنی‌دار است                                                [2] کوچکترین واحد تلفظی در زبان فارسی را "واج" گویند.

[3] به کوچکترین واحد معنی‌دار در زبان فارسی "تکواژ" گفته می‌شود.


 کارگاه آموزشی دبیرخانه زبان آموزی آموزش وپرورش شهرستان بوکان برگزارشد .

به گزارش روابط عمومی آموزش وپرورش شهرستان بوکان چهارمین کارگاه آموزشی دبیرخانه زبان آموزی مدارس شهرستان بوکان با حضور کارشناس مسئول گروههای آموزشی ،اعضای اصلی دبیرخانه ومعلمان پایه های اول ودوم دوره ابتدایی در محل هنرستان  شرف برگزارشد

در ابتدای جلسه حاج محمد محمدپور کارشناس مسئول  گروههای آموزشی  ضمن تبریک فرا رسیدن نوروز وبهار طبیعت  هدف از تشکیل این کارگاه را ارائه تجربیات آموزشی درزمینه زبان آموزی کودکان،بحث وتبادل نظر در مورد آموزش کودکان  مناطق دوزبانه وراهکارهای اصلاح آن برشمرد  . سپس در ادامه جلسه هریک از اعضای اصلی دبیر خانه با ارائه مطالب و موضوعات مختصر و مفید در رابطه با زبان آموزی ،به آسیب شناسی ورفع موانع آموزش خواندن ونوشتن درکودکان  دوزبانه وتوجه به مشترکات وارتباط یادگیری زبان های محلی ومنطقه ای و راهکارهای مهم واساسی در رفع مشکلات زبان آموزی دانش آموزان مناطق دو زبانه پرداختند  .  پس از سخنان اعضای اصلی دبیرخانه تعدادی از معلمان نیز به ابراز دیدگاهها واظهار نظرهای خویش پرداختنه وپیشنهاداتی سازنده وخوبی را ارائه دادند. در پایان جلسه فرم درخواست پذیرش عضویت ونظرخواهی میان حاضرین توزیع تا پس از مطالعه و تکمیل توسط همکاران حاضر در جلسه ،در برنامه ریزی وروندفعالیت های دبیر خانه مورد استفاده وبهروری قرار گیرد.گزارش مفصل و مصور کارگاه به شرح زیر می باشد.

منبع خبر :   روابط عمومی آموزش وپرورش شهرستان بوکان

کارگاه زبان‌آموزی

برگزاری کارگاه زبان آموزی دبیرخانه زبان آموزی استان آذربایجان غربی مستقر در شهرستان بوکان با حضورجمعی از معلمان پایه های اول ودوم و نماینده معلمان مقطع ابتدایی شهر و روستا 24/12/1391

بنا به درخواست اعضای دبیر خانه و مساعدت مدیریت محترم آموزش وپرورش وباهمکاری کارشناس مسئول گروه های آموزشی شهرستان بوکان با فرا خوانی و دعوت از همکاران شاغل در پایه های اول ودوم ابتدایی و همچنین نماینده محترم معلمان در سطح مدارس شهروروستا  روز پنجشنبه مورخه24/12/91در محل سالن اجتماعات هنرستان شرف کارگاه زبان  آموزی برگزار گردید.  جلسه با تلاوت جان بخش کلام الله مجید توسط آقای محسن نعلبندی از اعضای دبیر خانه آغاز گردید .


سپس آقای سعدالدین خسروی به نمایندگی ازطرف دبیرخانه حضورهمکاران حاضردر جلسه عرض خیر مقدم وخوش آمد گویی نمود واز  مساعدت وهمکاری مسئولین محترم آموزش و پرورش کارشناس مسئول گروه های آموزشی تقدیر و تشکر به عمل آورد و پیشاپیش فرارسیدن عید باستانی نوروز را خدمت همکارات تبریک گفت .

آقای حاج محمد محمد پور مسئول محترم گروههای آموزشی نیز به نوبه خود ضمن  تبریک سال نوو خیر مقدم ازحضور همکاران در جلسه تشکر نمود وبا معرفی اعضای اصلی دبیر خانه  به تشریح روند فعالیت ها،تاریخ شروع به کار واهداف کلی دبیر خانه پرداخت و با بیان سر فصل ها و موضوعات مطرح شده در این کارگاه به اهمیت وضرورت شرکت در آن تاکید نمودند.

در ادامه جلسه اهداف و اهم فعالیت های دبیر خانه زبان آموز توسط آقای ابراهیم فلاح عضو دبیر خانه برای حاضرین تفهیم گردید وگزارش خلاصه ای از عملکرد شش ماهه اعضای دبیرخانه زبان آموزی توسط ایشان قرائت گردید.

آقای ناصح شریفی عضو اصلی دبیر خانه زبان آموزی در رابطه با مشکلات زبان و زبان آموزی در مناطق دو زبانه با تحلیل و بررسی محتوای کتب درسی پایه های اول و دوم ابتدایی وروش های یاد گیری زبان به کودکانه دو زبانه مطالبی بیان نمودند که خلاصه ای از آن به شرح زیر می باشد.

ایشان در مقدمه سخنان خویش  به  اهمیت زبان به عنوان یک موهبت الهی در انسان و  وجه تمایز  او با سایر موجودات جاندا ر(حیوان ناطق)پرداخت وضرورت زبان رادردوحیطه ی گفتار زبان به عنوان مهم ترین و اساسی ترین وسیله ی ارتباطی مورد تاکید قرار داده وبه تشریح هر یک از حیطه های مذکور پرداختند وبیان نمودند که تکلم وگفتار مقدم بر زبان است و یادگیری آن ،به شرط سالم بودن اندام های گفتاری نیاز به آموزش رسمی ندارد اما زبان به طور کل بایدبراساس اصول یادگیری ودریک فرایندآموزشی آموخته شود.یعنی مردم ابتدا سخن می گویندوبعد زبان شناسان آن را قاعده بندی و گرامری می نمایند وسر انجام در قالب اصول،برنامه ومحتوا به آموزش و توسعه ی آن همت می گمارند. برای تفهیم مطلب به حاضرین ،زبان در انسان را هم چون معادنی در دل زمین تشبیه نمود که بایستی آن را کشف،استخراج وآنالیز نمود وسپس در چهار چوب و قالب  گذاشت ودر نهایت از آن بهرمند شدو این که خوشبختانه تکلم وزبان گفتاری به صورت فطری نهادینه شده است لکن برای تحقق مراحل بعدی نیاز به برنامه ،محتوا ،روش و اصول یادگیری داردکه بانی این امر مهم در قالب مهارت های زبان آموزی(گوش دادن- گفتن خواندن توشتن)همراه با تفکر سیستم آموزش و پرورش می باشد.  آقای شریفی در ادامه سخنانش با تاکید و تحلیل محتوا و روش های یادگیری مهارت های زبان آموزی بر اساس وضع موجود وکتب درسی،  رویکرد جدیدنظام آموزشی را مورد توجه قراردادند و به بعضی از مسایل و مشکلات آن به شرح زیراشاره ای مختصر نمودند.

اینکه سیستم آموزش و پرورش تا چه اندازه در دست یابی و تحقق اهداف فوق موفق بوده ویا برنامه ،محتوا وروش های بکار گرفته شده تا چه حد جوابگو ومناسب با شرایط زمانی – مکانی ،فرهنگی – اجتماعی و ...بوده است ؟سئوالات وبعضأ ابهامات ودر نهایت دیدگاههای متفاوت را بوجود آورده است که بحث در باره آن در این مجال نمی گنجد.

در رویکرد نظام آموزشی جدیدبرنامه ریزان ومولفان کتب درسی تلاش نموده اند درقالب فعالیت هایی چون(گوش کن وبگو- ببین وبگوو...)آموزش و پرورش مهارت های زبان آموزی،تحقق پیداکندلیکن بعضی از کارشناسان زبان آموزی و منتقدان ،فعالیت های فوق را  لازم اما کافی  نمی دانند. مشخصأ برای دست یابی به اهداف مذکور هنوز هم مشکلات و مسایل قابل تأملی وجود دارد که بنده در این فرصت کوتاه به دودسته از مشکلات اشاره ای خواهم نمود

دسته ای از مشکلات که خیلی هم مهم و تاثیر گذار می باشد به نگرش و باور ها،انگیزه وعلاقه ،دانایی و توانایی و ... دست اندرکاران خصوصا معلمان گرامی برمی گردد واین مسئله در وضع موجود بطور چشمگیری قابل لمس می باشد. ازجمله:

1-هنوز تعدادی ازهمکاران بدون تغییردرنگرش خود نسبت به رویکردجدید،همان روش قبلی را دنبال می کنند.

2- برخی دانایی – توانایی و انگیزه ی کافی برای اجرای این فعالیت هارا در حد مطلوب نداریم. 3- تعدادی نیز شرایط ،امکانات و فرصت لازم برای رسیدن به اهداف مورد نظر را نداریم. 4- وبلاخره بعضأ نمی خواهیم و یا نمی خواهند آنچه که می بایست باشیم ؛ باشیم.

دسته دوم از مشکلات ابتدا به ذهن اندر کاران و مولفان ،محتوا و روش ها وسر انجام به معلمان، اولیاء و... بر می گردد.از جمله :

1- در فعالیت هایی چون (گوش کن وبگو) روش های مناسب برای پرورش این مهارت(گوش دادن) کافی نمی باشد.از طرفی ما بزرگترها نیز الگوی رفتاری مناسب برای تربیت این مهارت در کودکان نیستیم. شاید بی حکمت نباشد که در فرهنگ ودین ما رسم براین است که درگوش های  نوزاد دربدو تولد اذان می گویند.

روانشناسان رفتارگرا از جمله واتسون –اسکینر و... معتقدند برای تسلط درمهارت صحبت کردن باید مهارت گوش دادن به خوبی انجام شود.

درخانواده هایی که پدر، مادر ، پدربزرگ یا مادر بزرگ به بچه ها قصه می گویند وشعر می خوانند بچه ها زودتر زبان باز می کنند وزبان آموزی سریع تر صورت می گیرد.                                                 صحبت کردن فرآیندی است که مرحله به مرحله انجام می شود وپیش نیاز آن گوش دادن است.

تجربه شده ودر زندگی روزمره مشاهده می شود که دانش آموزان از راه حس شنوایی مانند گوش دادن به کاست ها ،اخبار و...به راحتی مطلبی را می آموزند درصورتی که ارراه حس بینایی به سختی ودیرتر همان مطلب رایادمی گیرند.زیرا به نظر می رسد که گوش هادرمقایسه باچشم ها دیرتر خسته می شوند ومزاحمت های مداخله گر بیرونی (شدت وضعف صدا ) برگوش ها خیلی کم تر از مزاحمت های مداخله گر بیرونی (شدت نور ،تراکم رنگ ها ، میزان آلودگی هوا ودما  )برچشم ها می باشد. به عبارت دیگر ،زبان آموز وقتی به مطلبی گوش می دهد می تواند چشم هایش راببندد ومزاحمت های دیداری مداخله گر دریادگیری رااز بین ببرد.

زبان آموز باگوش دادن به مطلب درسی ازراه کاست که با موسیقی ملایم وآرام نیز همراه است سریع تر یاد می گیرد، زیرا روانشناسان براین اعتقادند که EQ (بهره عاطفی ) 80درصد و IQ (بهره هوشی ) 20 درصد در یادگیری دخالت دارند.

با این که معتقدیم اگر به چهار مهارت یادگیری زبان وارکان مربوط در کنار هم پرداخته شود ، یادگیری موثرتر خواهد بود ولی درتدوین و محتوای کتب درسی و مدارس به وضوح دیده می شود که اولین واساسی ترین مهارت در یا دگیری زبان  (گوش دادن ) کم ارزش وحتی بی ارزش شده وبه فراموشی سپرده شده است وبیش تر معلمان به این مهارت اساسی  نمی پردازند.

2- در بیشتر فعالیت ها ،تفکر – تأمل- صبور بودن- دقت کردن- رعایت نمودن و... کم رنگ است. 3 - مهم ترین مشکل وحتی مسئله در این زمینه که بحث جلسه و کارگاه امروز ما نیز می باشد مسئله ی بی توجهی ویاحدآقل کم توجهی به دانش آموزان مناطق دوزبانه از جانب سیاست گزاران و مولفان کتب درسی در راستای زبان آموزی و مهارت های آن به این قشر (که کم هم نیستند) می باشد. شاید این برنامه، محتواو روش یادگیری زبان برای کودکانی که زبان گفتاری و نوشتاریشان یکی است مناسب باشد ولی قطعأ با شرایط جغرافی ،فرهنگی واجتماعی دانش آموزان دو وچند زبانه تناسب چندانی ندارد.کمترین مشکلات دانش آموزان دو زبانه در خصوص یاد گیری مهارت های زبان آموزی بطور کل و زبان دوم بطور اخص عدم فهم ودرک معانی کلمات و واژگان نا آشنا ، مغایرت آوایی ،متفاوت بودن زبان گفتاری و نوشتاری و... می باشد که این امر خود موجب بروز مشکل حادتری در مناطق دوزبانه شده است وآن بکارگیری روش های صلیقه ای ،متفاوت وگاهأ مغایر با اصول یادگیری ازجانب معلمان وهمکاران در آموزش زبان به دانش آموزان می باشد. ازجمله بعضی از همکاران با تکیه وگاهأ تعصب بر زبان مادری،زبان دوم را آموزش می دهند.(مثلا با زبا کردی یا آذری فارسی را آموزش می دهند) برخی از همکاران برخلاف مورد اول سعی بر آن دارند بدون توجه به زبان مادری تنها بازبان دوم با کودک کار کنند.تعدادی نیز هیچ کدام از روش های فوق را نمی پسندند و بر این باورند که ضمن تقویت زبان مادری و به کمک آن راحت تر می توان زبان دوم و مفاهیم علمی را به دانش آموزان یاد داد.البته باورها،خواسته ها وتوقعات متفاوت اولیاء را نیز نباید نادیده گرفت. وغیره...

اگر چه هریک از دیدگاهها دلایل قانع کننده ای برای خود دارند اماچنانچه ملاحظه می نمایید هیچکدام از روش های مذکور نه تنها جوابگوی نیاز های دانش آموزان نیست بلکه بعضأ با اصول و متدهای یادگیری مغایرت دارند و در ارتباط با مهارت های زبان آموزی مشکلات را دو چندان می کنند. بنده در پایان عرایضم راهکارهایی را در خصوص رفع مشکلات ذکر شده اشاره می نمایم و امیدوارم از سوی مسئولین امر و کارشناسان محترم وهم چنین شما همکاران صاحب نظرمورد توجه و عنایت واقع گردد.

در زمینه مشکلات دسته اول (دست اندرکاران و معلمان)،تغییر در نگرش همکاران،بروز کردن معلمان و تلاش درراستای ارتقاءسطح دانایی وتوانایی آنان ودر نهایت ایجاد انگیزه و علاقه مادی و معنوی در آن ها مد نظر می باشد.

در مورد مشکلات دسته دوم موارد زیر پیشنهاد می گردد.

1- توجه به نیازهای کودکان دو وچند زبانه(برنامه ،محتوا ،روش)با تکیه بر واژگان،فرهنگ واداب مشترک

2-توجه ویژه به مقطع پیش دبستانی در مناطق دوزبانه برای آموزش زبان گفتاری دوم در کنارزبان مادری .

3- تاسیس و راه اندازی موسسات و رسانه های خاص درمناطق دو زبانه برای آموزش زبان به کودکان

4- توجه اولیاء به اهمیت زبان ومهارت های زبان آموزی با ضرورت وحفظ زبان مادری(رسا وفصیح صحبت کردن با کودکان)

5- پرهیز از هرگونه تعصب به آموزش و یادگیری زبان ازجانب اولیا و معلمان وتوجه به اهمیت وضرورت یادگیری زبان

6- پرهیز از بکارگیری روش های صلیقه ای وغیر منطبق با اصول وفنون یادگیری زبان توسط معلمان

7- چاپ وانتشار نشریات ،داستان وقصه ،کتاب وفرهنگ لغات بازبان مادری و زبان دوم واهمیت دادن به زبان های بومی –محلی از طرف مسئولین در حد زبان دوم


پس از سخنان اعضای اصلی دبیرخانه تعدادی از معلمان نیز به ابراز دیدگاهها واظهار نظرهای خویش پرداختنه وپیشنهاداتی سازنده وخوبی را ارائه دادند ونیز به سئوالات مطرح شده در حد توان و امکان پسخ داده شد. در پایان جلسه فرم درخواست پذیرش عضویت ونظرخواهی میان حاضرین توزیع تا پس از مطالعه و تکمیل توسط همکاران حاضر در جلسه ،در برنامه ریزی وروندفعالیت های دبیر خانه مورد استفاده وبهروری قرار گیرد.



در ادامه کارگاه یک مقاله علمی–تحقیقی در رابطه با آسیب شناسی زبان تحت عنوان لکنت زبان وچگونگی درمان آن توسط آقایان جمال پکند و مقاله ای تحت عنوان روشهای تقویت ورشدزبان دردوره ی ابتدایی توسط آقای سعدالدین خسروی ارایه گردید.متن مقالات به شرح زیر می باشتد.

لکنت زبان وچگونگی درمان جمال پکند مرکز کودکان استثنایی شهید رجایی -بوکان.

زبان بهترین و مفیدترین وسیله یادگیری و برقراری ارتباط است.این وسیله ارتباطی در زندگی روزمره انسان ها آنقدر اهمیت دارد که تصور دنیایی بدون کلام ممکن نیست.

اختلال لکنت زبان : اختلالات زبانی (Language disorder) به هرگونه نارسایی در بیان درک گفتار اطلاق می شود. به عبارت دیگر هرگونه ناتوانی فرد در برقراری ارتباط طبیعی کلامی با افراد هم زبان خود را اختلال زبانی گویند.

علل لکنت زبان:عده ای معتقدند که لکنت زبان جنبه ارثی دارد و در میان افراد بعضی از خانواده ها آمادگی ابتلا به لکنت بیشتر است.عده ای دیگر لکنت را عصب شناختی می دانند و می گویند منشا لکنت زبان نقص عضلات گفتاری در حین دریافت علائم عصبی زمان بندی شده مناسب از دستگاه مرکزی اعصاب است. بعضی از پژوهشگران لکنت را ناشی از یک مشکل عاطفی- روانی می دانند. افراد دیگری معتقدند که لکنت یک رفتار اکتسابی و برای هر فردی ممکن است اتفاق بیفتد.

انواع لکنت زبان

لکنت زبان برحسب تظاهر بالینی و نحوه بالینی و نحوه بیان کلمات، شدت، فشار مربوط به بیان کلمات، به دو نوع تقسیم می شود.

1.لکنت کلونیک:که همان حالت تکراری و کشیده گویی کلمات است. در حالت تکرار، صدا یا هجای اول کلمه چندین بار تکرار می شود.

2.لکنت تونیک:که خود بر دو شکل{  گیر }و {مکث }می باشد. در نوع گیر فرد روی صدا یا هجای خاصی در کلمه گیر می کند و نمی توانند آن را ادا کند، این گیر ممکن است یک تا چند ثانیه طول بکشد.

در نوع مکث فرد صدا، هجا یا کلمه ای را می گوید و مکث می کند و بعد صدا،هجا یا کلمه بعدی را می گوید.

نحوه اصلاح یا درمان لکنت زبان

روش زبانی یا تلفظی:این روش بیشتر در کودکان 7 سال به بالا کاربرد دارد که توجه و تاکید بر اصلاح تلفظ و ریتم تنفسی است. دراین روش تمرین های مربوط به چگونگی رها ساختن عضلات و رهایی از گیرو فشار از اهمیت زیادی برخوردار است.      روش دوجانبه یا مکمل: دراین روش به بازپروری و پرورش جنبه های دوگانه نگری وزبانی اهمیت فراوانی داده می شود.این روش بیشتر برای کودکان 3تا7 سال کاربرد دارد و معمولا نتایج آن مفید می باشد. هدف این روش درواقع پرورش دوگانه ای از قدرت و صحت بیان است.

ü روش خود درمانگری: این روش نوعی رفتاردرمانی می باشد. در این روش فرد لکنتی با انگیزه بسیار قوی و ایجاد تغییرات لازم در زمینه بازخوردها نگرشهایش نسبت به لکنت خود، با برنامه ای منظم و مصمم تلاش می کند که اختلالات گویایی خود را اصلاح کند. اساسا این روش برای بزرگسالان است.

نکاتی برای خوددرمانی

1. خودتان بپذیرید که نیاز به یک تغییر دارید. این تغییرامری است بسیار مشکل اما تعهد شما باید جامع و کامل باشد.

2. استفاده از ضبط صوت در درمان لکنت می تواند بسیار مفید باشد.

3. یکی از مهم ترین و اصلی ترین وسایل در درمان لکنت در افراد بزرگسال کوشش در جهت تغییر و اصلاح کمرویی، خجالتی بودن و عجله کردن است که همراه با لکنت در فرد نمایان می شود.

4. یک فرد مبتلا به لکنت زبان باید به نحوی عادت کند تا نسبت به واکنش دیگران حساسیت نداشته باشد.

5.   آنچه سلامت کلام را مهیا می سازد، آرام و آهسته صحبت کردن است.

نقش معلم در برخورد با کودکان دارای لکنت زبان

1. با کودک بطور خصوصی صحبت کنید و به او توضیح دهید که حرف زدن نیز مانند سایر مهارتهای یادگیری بوده و هرکس ممکن است اشتباهاتی داشته باشد.

2. اگر در کلاس دانش آموزان باید به نوبت جواب دهند، از دانش آموز لکنتی زودتر از همه سؤال کنید زیرا درغیر اینصورت اضطراب و نگرانی اش افزایش خواهد یافت.

3. اگر کودک در خواندن شفاهی با صدای بلند مشکل زیادی دارد، او را با یکی دیگر از همکلاسی هایش هماهنگ کنید تا باهم بخوانند زیرا یکی از خواص لکنت این است که در خواندن گروهی بروز پیدا نمی کند.

4. هر چقدر کودک تحت فشار ارتباطی باشد، لکنت او شدیدتر می شود. در نتیجه شنوندگان باید در مقابل کودک صبر و حوصله به خرج دهند.

5.   حروف او را قطع نکنید. صحبت او را برایش کامل نکنید.

6. لکنت نباید به چیزی تبدیل شود که کودک از آن خجالت می کشد.

7.   دانش آموز را از انجام دادن کار شفاهی در کلاس معذور نکنید.

جمال پکند شاغل در مرکز کودکان استثایی شهید رجایی بوکان

شعر و کودک


روش‌های خوب تقویت رشد زبان در کودکان عبارتند از:{شعر خوانی {آواز-موسیقی}– قصه گویی{لطیفه-داستان}تصویر خوانی {باصدا-بی صدا}–نمایش {خود نشان دادن-خلاقیت نشان دادن}-

سعدالدین خسروی Mail: Khosravi6133@ yahoo . com

شعر وکودک :

نگاه،نگرش،تجارب وگاه عواطف و احساسات درون است نسبت به دنیای پیرامون که در قالب خیال،ایده، فکرو باوربروز می‌کند وبه صورت قصه‌ی آهنگین یا موسیقایی آرایش و گاه ویرایش شده گفته یا نوشته می شودرا می‌توان شعر نامید. سوژه های آن بنا به موقعیت های مختلف زمانی ومکانی درشرایط ها و فرصت ها پدید می آید. وگاه سرودن یا نوشتن آن به‌باز کردن گره هاونهایتاَرضایت، تسکین وآرامش می انجامد. هدف این نوشتار بیانی کوتاه از اثرات شعر بررشد زبان واستعدادو چگونگی آموختن آن به کودک است .

کودکان به کلام آهنگین وشعر و موسیقی علاقمند هستند. این فرصت مقطعی است و زمان مشخص دارد.ما باید از این علاقه درزمان مناسب برای زبان آموزی و گسترش واژگان بیشتر وآگاهانه استفاده‌کنیم .با خواندن شعر جمعی و انفرادی در مکانهای مناسب مانند :پارک،کوه ،دشت، خانه ،کلاس های درس و... موجبات رشد سریع و تکامل سالم زبان را آسانتر فراهم نماییم.

تجربه نشان داده است کودکان خود شعر می سازندیا اگر شعر بشنوند آنرا کم وزیاد می کنند آواها وصداها ی کودکان بدون یاددادن و آموختن قبلی مبنای شعر و موسیقی در آن پدیدار است .. بچه ها با اسباب بازیها و خصوصا سرگرمی های خود ساخته سخن می‌گویندو جمله های آهنگین یا قافیه دار تولید می کنند .. می گویندمادران می‌توانند از ماه ششم حاملگی با فرزندان خود حرف بزنند. یعنی صحبت با کودک از دوران داخل رحمی آغاز می شود. در این رابطه دکتر عزیزه ابراهیم پور روانپزشک

شعر و کودک می گوید: «جنین شش ماهه انسان قادر به تشخیص صدای انسان است. درواقع

 بلندترین و به یادماندنی ترین صدا برای جنین صدای مادر است. مطالعات نشان می دهد جنین قادر به تشخیص صدای مادر بوده و صدای مادر را به هر صدای دیگری ترجیح می دهدبنابر اظهارات وی توانایی تشخیص صدا توسط نوزاد پس از تولد نیز ادامه پیدا کرده و قویتر می شود به طوری که می توان چنین عنوان کرد که ارتباط کلامی با جنین از زندگی داخل رحمی شروع شده و به درازای عمر ادامه پیدا می کند. قطعاً در این راه ارتباط کلامی مناسب در روزها، ماهها و سالهای اول زندگی کودکان، اثرات و نتایج مثبت و ماندگارتری روی توانایی ها و مهارتهای کودک در سالهای بعدی زندگی وی دارد.

می‌توان گفت ‌نشات شعر ناشی‌از نوازش‌ها و لای لای های مادر در زمان کودکی ویا به ادعای علم امروزی عملکرد های نوازشی مادرحین بارداری وجنین است که کودک مزمزه ی آن را حس‌کرده است . باستناد فطرت های درونی بهتر است که بگوییم . انسان یا کودک فطرتااین استعداد را با خود همراه دارد .ونمایش و بروزآن با توجه به موقعیت هاو شرایط در چرخه ی زندگی از شادیها وزیبایی ها وزشتیها و.... گرفته تا زمان مرگ در حین مرثیه وشیون و یاد کردن پدیدار می‌گردد.

شعر به زبان گشایی کودک و آموزش غیرمستقیم اصلاح گفتاری وتقویت جریان صحیح زبان آموزی کمک می‌کند. اگر مربیان ومعلمان نظام زبان شعررا بدانندوبه نحو درست آن را بخوانند فوایدزیادی بهره‌ی کودک خواهد شد. وزن و قافیه نشانه‌های ظاهرشناخت  شعر هستند . این دو سبب گوش نوازی ، گوش دادن ،باز خواندن ویادگیری آسانتر می شوند.

برای آموزش  خوب گوش دادن و خوب پاسخ دادن شعر بسیار مفید است.زیرا با ترکیبى از واژه هاى  هماهنگ وموزون براى کودکان جذابیت دارد گاهاَ بدون احساس خستگى بارها آن را تکرار می کنند. شعر بهترین رسانه براى آموزش وایجاد عادت هاى زندگى مانند: احترام گذاشتن،تمیزبودن، مسواک‌زدن، غذا خوردن، نظم‌داشتن، رعایت قانون و.....است. در واقع شعرخوانى موجب ایجادنگاه نونسبت به زبان و زیبایى هاى آن خواهد شد. چون آن ها یاد می‌گیرند ،تقلید می کنندوسرانجام مى توانند با استفاده از کلمات به بازى و سرگرمى بپردازند واحساسات وتخیل خودرا نیز بیان کنند.

شعر و کودک شعر برای کودکان با شعر بزرگسالان تفاوت دارد. از شیوه ی نوشتار تا شیوه ی بیان

و آموختن. ساختن ،سرودن وآموزش شعر نیاز به دانش لازم دارد و عدم برخورداری از این دانش نه تنها ازلذت و رغبت به آن می‌کاهد بلکه بر بار خستگی وبیزاری کودک نیز می افزاید.

شعر کودک می تواند داستان ، آواز ،پند،موسیقی {چیستان ،زشت وزیباو.....باشد ازطبیعت بهره بگیرددرحیطه ی دانش ودرک وفهم سروده شود. قهرمانانه، بلند پروازانه ،جانبخش، توصیفی، شناختی، ترکیبی ازخواب،خیال، واقعیت، خنده هوشیاری و....باشد .زبان وچشم کودک را بازتر نماید.درمحاوره وگفتگوهای کلامی آن را تکرار نماید.زودآن را یاد بگیرد .بیشتر آن را تکرار کند.  درپس وپیش کردن چندان تفاوت نداشته باشد.

بنا براین ما دراین زمینه به متخصصان سرودن و آموختن شعر برای کودکان بیشتر احساس نیاز می کنیم . هرچند قدم ها برداشته شده است . اماباید گفته شود که گاها این قدم ها بدون پختگی پا به عرصه گذاشته اند و نه تنها عامل مثبت نبوده گاه به رکن زبان آموزی نیز ضرر روا داشته است .مثلاَ: اززبان شکسته و محاوره اى استفاده کرده اند و از زبان معیارفاصله گرفته اند. گاه مضامین نوشته ها،تصاویرو برداشت ها با فرهنگ وآداب‌ورسوم کودک هم خوانی ندارد.و.........

این کار بسیارحساس است ونیاز به توانایی ،ظرافت ،دقت ،دانش صحیح و احساس مسولیت سنگین نسبت به گذشته و حال و آینده دارد. نوشتن وحتی خواندن شعر برای کودک کار آسانی نیست .مربی یا معلم این کار نیاز به دانش ومهارت کافی برای شناخت روحیه ،عاطفه ، میزان توان و تسلط برزبان کودک دارد. باید نویسنده، آموزش دهنده وکودک به خوبی زبان همدیگررا بفهمند یا از هم دیگر حالی شوند.

در نوشتن و خواندن شعر برای بزرگ سالان می توان اشتباهات و خطا های کوچک نوشتاری یا گفتاری{زبانی} را نادیده گرفت و با تذکری کسری هجا یا آوا را اصلاح کرد اما در نوشتار کودک گاها اشتباه کوچک دراین موارد به خطای بزرگ تبدیل می‌گردد وبه غلط آموزی مداوم می انجامد.زیرا بیشتر وقتها کودکان‌ازیکدیگریاد می‌گیرندچون کودک خود دانش یا تشخیص کافی اصلاح آن را ندارد.

شعر و کودک این جا است که غلط آموزی شکل می گیرد و اصلاح غلط ها گاهاَکاری است دشوار.

همیشه شعر را باید با صدای بلند خواند. می توان از شاگردان خواست که شعربنویسند.مشاعره کنند. یا احوالپرسی خو د را با استفاده از جملات آهنگ دار بیان کنند. ترجمه یک شعر به زبان مادری می تواند تاثیر خوبی بر شاگردان داشته باشد. نوشتن شعر، شاگردان را به کشف و یادگیری زبان وا می دارد و برای آنها فرصتی را فراهم می آورد تا بتوانند آن را با احساسات خود بازگو کنند.

 شعر می تواند باعث همیاری و ارتباط میان دانش آموزان کلاس شود.

خواندن شعر به شکل گروه های دو یا چند نفره می تواند مفید باشد. از تعامل با یکدیگر شاگردان مطالب تازه ای می آموزند و بدین ترتیب به همسالان خود کمک می کنند تا نقایص شعر خود را برطرف کنند. شعر می تواند به آموزش سریع تر زبان دوم کمک کند. شعر کودک یا بچه ها هرچه کوتاهتر باشد بهتر است .کودک زود آن را به خاطر می سپارد ویادمی گیرد.شعر کودک در عین سادگی و روان بودن بایددرمرحله ی اول به آموزش زبان کمک کند ودر مراحل بعدی پیام برانگیخته از شعر را به زبان کودکی بنمایاند{ بهتر است هر شعر کودک پیامی داشته باشد } وبه اصلاح اشتباهات گفتاری کمک کند لذت بیافریند و خوشایند بودن آن درسیمای کودک محسوس باشد.به بروزاستعداد وزمینه‌ی‌گسترش آن کمک کند. بر تواناییهای دانش وذوق ورغبت به یادگیری بیافزاید. سیر پرواز  خیال و اندیشه ی کودک را درطبیعت سریع تر نماید .{ البته همراه تصاویر زیبا و گویا } که این خود بحث مفصل دارد . انشالله در فرصت های دیگر از روش های {قصه گویی تصویر خوانی نمایش و....} نیز خواهیم گفت .

تصویر خوانی :

نوشته های نگارش یافته به نام نقاشی یا عکس که در قالب حرف، اسم ،جمله ،سخن  داستان ، شعر و.....می توان آنها را به کودکان آموزش دادتصویر نامیده می شوند.تصویــر‌ها ازعوامل تسهیل پیشرفت در امرزبـان آموزی کودکـان وحتی بزرگسالان محسوب می شوند. مشاهده ودقت در تصاویــرتوانایی

تصویرخوانی تبدیل کلمه به جملـه وجمله به .... را افزایش می دهد.وبه تسریع در یادگیری

 می انجامد. به تبع آن خوانـدن،،کنجکاوی وایجاد نگرش ونهایتاَ سخن

 گفتن با تصاویر ،موفقیت چشمگیر را درکسب مراحل اهداف زبان آموزی کامل به دنبال‌دارد..با شکستن طلسم واهمه ازگفتن وشرم کردن پا گشایی به عرصه ی خودباوری در کودک ایجادمی شودو یکی ازراهکارهای این تدبیر سخن گفتن است با تصویر.یاد

 دادن کودکان برای سخن‌گفتن با تصاویر تولید خلاقیت است.به صورت انفـرادی یا گـروهی این کار را می توان درکلاسهای درس به آسانی انجام داد.ومی تواند اهداف زیر را به بار آورد. زبان تصویر می تواند جمله یا مجموعه ای از کلمات باشد، بدون آنکه از قاعده یاگرامر خاصی پیروی کند.مانند سروده های خلاقانه ی هنرمندان در مکان هاو مراسمات . به همین دلیل دانش آموزان در شرح احساسات خود به زبان دیگر موفق خواهند بود واین خود منجر به با لا رفتن اعتماد به نفس ویادگیری آسان تر زبان می شود.

1-دانش آموز با واژه های زبان مورد نظر زودتروبیشترآشنا می شود. از تصور خود می‌تواند جمله بسازد. محدودیت ندارد.میتواند تتشریح کند یا خلاصه نماید.و...... خواندن تصویر از خواندن نوشتار آسان تر است .

2-ازروی تصاویر می‌تواند اهداف موضوعهای درسی را  زودتردرک کندو بازگو نماید.

3-ارزش واهمیت تصویر را می فهمد . آن را عبث نمی پندارد و نادیده نمی گیرد.

4-حرف زدن با تصاویر ساده‌ترین وبهترین راه یاد گیری درس انشاوزمینه ساز مهارت خود یابی

تصویرخوانی ونگاه و نگرش با دقت است.یعنی کودک حرکت با ذهن وخیال را می‌آموزد.

5-توانایی شناخت ومقایسه را در کــودک پیدا می کند .در‌باره ی خوب و

بد بودن تصویر به نقد می پردازد وآن را بروز می دهد.

6-انگیزه ایجاد می کند.ابتدا  تقلید می نماید ودر صورت راهنمایی وتشویق به تولید ،تفکیک ونمایش اثر می انجامد.

بادیدن  تصاویریا مناظر کودک می‌تواندبادقت کردن در‌آن‌جمله‌،انشا،داستان،شعرو

گزارش....بهتر .در باره ی موضوع ،خواسته یا هدفش  بنویسد.تصویرراهکاری

 عالی است که زمان و راه دوربیشتر اهداف آموزشی مانند زبان آموزی را کوتاه و نزدیک وآسان‌تر می‌سازد. حرف زدن و ساختن جمله ها و

عبارت ها درباره ی تصاویر علاوه براثربخشی آن در زبان آموزی قوه ی تخیل، خلاقیت و ذهن بچه ها را نیز تقویت می نماید.

قصه گویی :

والدین امروز، برای فرداهای دور فرزندان خودجهت موفقیت در دانشگاه، شغل های نام آور ودرآمد زا، کودکان خود راچنان تنبیه وتشویق ‌می کنند ؛ که فراموش می‌کنند کودکی کودکشان را در حالیکه‌در این کشاکش ،هستند کودکانی که ازاین درس خواندن‌ها رنج می برند وگلایه دارند و جز خاطرات تلخ از امتحان و اضطراب نمره و انبوهی از مطالب سخت و خشک و پراکنده بهره ای نصیب آنان نمی شود. صحبت کردن با کودکان یکی از مهمترین کارهایی است که والدین درارتباط با فرزندانشان انجام می دهند. این امر برای رشدآنهااهمیت‌ حیاتی‌داشته ‌وانجام‌هرچه‌زودترآن‌نتایج‌بهتری‌به‌دنبال‌خواهدداشت.

قصه گویی گفتن قصه می تواندباروش های متفاوت سنتی-کلاسیک –مدرن و... می‌تواند

 انجام گیرد یکی از تکنیک ها و برنامه هایی که می تواند به رشد و بهبود

 زبان در کودکان کمک کند، قصه و قصه گویی است انسان ها در همه ی حالات زندگی با قصه همراه و مأنوس بوده اند و همین است که قصه را هم سن انسان دانسته اند. کودکان شیفته ی قصه و قصه گویی هستند . قصه تأثیر شگرفی‌در روان زبان، رفتار و شخصیت کودک برجا می گذارد.در کنار قصه گویی می توان از کودک خواست تا کلمه یا کلماتی را تکرار کند یا مثلاً بگوید که قهرمان از کجا حرکت کرده، نامش چه بوده، چه دید و چه گفت و با این تکرارها می توان به کودک کمک کرد تا کلمات را بیان کند، به خاطر بسپارد و اگر احیاناً اشتباه یاد گرفته است تصحیح کند. قصه فرصت خوبی برای اصلاح لغزش ها و اشکالات زبانی می تواند

باشد..مربیان می توانند گاه گاهی از کودکان بخواهند که آنها به قصه گویی بپردازند. در قصه گویی دو مهارت مهم زبان آموزی یعنی گوش کردن و سخن گفتن یا پرسیدن تمرین و تقویت می شود.

*:داستانها یا نوشته هارا با صدای بلند بخوانید واز کودکان نیز بخواهید که در خواندن این شیوه عمل کنند

.*برتلفظصحیح‌کلمات‌سخت‌اصرارنکنید.تادرفرآیندخواندن‌وقفه‌ایجادنشود.بعدازاتمام‌خواندن‌تلفظ‌درستی‌کلمه‌را‌ازخودش‌جویاشوید.
البته قصه هایی که با هدف آموزش زبان برای کودکان طراحی می شوند، با قصه های دیگر تفاوت های اساسی دارند. قصه های آموزشی باید ویژگی های خاصی داشته باشند از جمله: باید موضوع قصه برای زبان آموزان جالب و قابل فهم باشد. قصه های آموزش زبان باید با فرهنگی  موجود در محیط زندگی زبان آموزان هم خوانی داشته‌باشد. واژگانی که در قصه های آموزش زبان استفاده می شود، باید معنای واضح داشته باشد. حوادث قصه روشن و آشکار باشد.

قصه می تواند دارای بخش گره افکنی و گره گشایی  باشد، در عین حال می توان این بخش قصه را با کمک زبان آموزان مشخص کرد. قصه برای آموزش زبان باید ترکیبی از روایت و نقل قول های

قصه گویی شخصیت های داستان باشد. از زمانهای ساده و گذشته افعال استفاده شود. تعداد

 شخصیت های قصه های آموزشی باید زیاد نباشد، زیرا باعث خواهد شد

 زبان آموز هنگام گوش دادن توالی حوادث قصه را گم کند.در قصه های آموزش زبان نباید بهشیوه ی مستقیم در پی آموزش یا القای نکات اخلاقی باشیم.

نکته دیگر این که نحوه ارائه قصه ویژه آموزش زبان با قصه های دیگر تفاوت های بسیاری دارد. در این فعالیت تکرار نقش مهمی دارد. اگر قصه برای زبان آموزان جالب و جذاب باشد، آنها دوست دارند چندین بار آن را بشنوند؛ حتی معلم می تواند با تکرار قصه زمینه ای را ایجاد کند که زبان آموزان بتوانند در عین یادگیری مطالب زبانی قصه، فرآیندهای ذهنی شان را که قبلا به آنها اشاره شد، فعال کنند.یعنی زبان آموزان هنگام گوش دادن به قصه ممکن است به برخی شخصیت های آن احساس علاقه کنند یا خودشان را به جای آنها قرار دهند و حرکات و گفتار شخصیت های قصه را تقلید کنند.

*بیداری بصری: قصه ، استعداد تصویرسازی کودک را بیدار می‌کند، قوه تخیل رشد می یابد.. در قصه‌ها به علایق بچه‌ها پی‌برده می‌شود و از طرفی با خواندن مطالب درباره علایق کودک، اشتیاق او را به سمت خواندن سوق می‌دهید او در داستان شخصیت‌های مختلف را درک می‌کند و تفاوت‌ها را درمی‌یابد و افق دید او وسیع‌تر می‌شود.

* قصه‌های محلی: قصه‌های محلی فرهنگ ملت‌ها را به کودک می‌آموزد. درباره افراد برجسته ی جهان داستان‌های شنیدنی برای کودک بگویید.. او با همسان‌سازی با افراد دیگر سعی می‌کند خود را به سوی آنان سوق دهد. زندگی مشاهیر می‌تواند برای کودکان ( البته برای کودکان ناشنوا در سنین بالاتر ) منبع الهام بزرگی باشد.

حرف‌های بعد از قصه: گفت‌وگوهای بعد از قصه می‌تواند شروعی برای کسب تجربیات جدید باشد و با سوالات مختلف از کودک او را به سمت یافته‌های جدید هدایت کنید. گاهی می‌تواند سوالات را از زبان اسباب‌بازی‌های او مطرح کنید.برای مثال خرس کوچولوی تو می‌پرسد چرا فیل در داستان آن‌گونه عمل کرد؟ بدین وسیله سبب رشد بخش تحلیلگر مغز او می‌شوید.

نمایش قصه‌گویی،اندوخته عظیم انرژی وافکار خلاقانه را درکودک آشکارمی‌کند.

 قصه‌گویی جرقه کوچکی است که درخشیدن شعله نبوغ را نوید میدهد.

نمایش :

نمایش : برای استفاده از این روش باید آشنایی کافی داشت.

روش تدریس ایفای نقش، فعالیت‌هایی را در بر می‌گیرد که یادگیرندگان را تا پای واقعیت یا آنچه هست پیش می‌برد. ایفای نقش پلی است بین حرف و عمل. در جریان ایفای نقش، دانش‌آموزان موقعیت‌ها یا ایده‌ها و مهارت‌هایی را بررسی کرده و به کسب و فهم آن اقدام می‌کنند. روش تدریس ایفای نقش سبب فراگیری مهارتهای نوین، تحریک خلاقیت، بهبود ارتباطات و... می‌شود. ایفای نقش یا نشان دادن خلاقیت: روشی است که برای تجسم عینی موضوعات و درسهایی که برای نمایش مناسب هستند، به کار می‌رود همچنین در این روش، دانش‌آموزان موضوعی را به صورت نمایشی کوتاه اجرا می‌کنند. یاد می‌گیرند که در رویارویی با انواع موقعیت‌ها اقدام کنند.مثلا یکی از داستان های درس فارسی را به صورت نمایش اجراکنند.

آنچه را کودکان در باره ی خاطرات وقایع روزانه یا تصاویر و نقاشیهای خود ساخته‌ می‌‌‌‌گویند .برای آن ارزش قایل شوید .این کار به او اعتمادبه نفس می بخشد.ازآن لذت می برد .از تکرار آن خسته نمی شود.وتداوم آن منجر به یادگیری می‌گردد.

خود نشان دادن :خود را مطرح کردن در جلو چشم دوستان یا دیگران نیز نوعی انگیزهی نمایشی است که هستند افراد یا کودکانی که می خواهند.حتی بدون برنامه قبلی نیز خود جوش در پارهای از موارد به معرفی یا نشان دادن خود بپردازند . ممکن است شیوه ی عملکرد این افراد مورد رضایت مربی یا معلم نباشد اما فرصت و میدان  دادن به این نوع افراد می‌تواند نتایج غیر منتظره به دنبال داشته باشد. که این هم از پیامد نمایش می تواند ظهور یابد.

کتاب خوانی آشنایی با کتاب وکتاب خوانی(کودکان)

  کتاب خواندن موجب تقویت حافظه ی یادگیری کلمات وواژه ها وشناخت

 مفاهیم و توانایی تسلط برمطالب وسخن خواهدشد واین کار شخص را وادار به بحث وجدل درمحافل و مکان ها خواهد کرد. و نهایتاَ گسترش دامنه ی لغات باعث کثرت الفاظ نیز خواهد شدواین کار نقش  بارزدر رشد زبان آموزی رانیز سبب خواهد گردید.عادت به کتاب خوانی را می توان قبل از ورود کودک به مدرسه یا مراکز اموزشی در خانه به او یاد دادیکی از روشهای خوب درراستای یادگیری آسان وبهتر،عادت دادن یا یاد دادن کودکان به آشنایی باکتاب وکتاب خوانی است. ( باز و بستن کتاب توسط کـــودک کتاب خوانی است.) شاید گفته شود کودکان بدون آموزش چگونه کتاب خوانی را یاد بگیرند؟ کودک باعجله است می خواهدزود بیابدوزود بداند و خواسته هایش زود بر آورده شوند...وزمانی که موفقیت رااحساس کند برای او لذت بخش است. واین کارجهشی است به سوی ایجاد انگیزه و میل به تغییر نا خودآگاه. برای این کار به تقویت ،راهنمایی، تلاش و تفکر نیاز دارد واین نیروی پرورش باید در مدرسه ایجاد شود. پیشنهاد می شود در برنامه درسی مدارس ساعت و زنگآشنایی با کتاب و کتابخوانی در نظر گرفته شود ایجاد اشتیاق .وآموزش کتاب خواندن بطو رمستقیم وبا هدایت آموزگار با شیوه ها و روشهای خاص کودکان انجام پذیرد.

راهکارهای آموزش انس با کتاب

الف: به شیوه ی سریالهای داستانی: یعنی خواندن قسمتی از کتاب واختصاص بقیه به زمانی دیگربهتر است این کار با شگرد خاص خود انجام پذیرد.

*به شیوه ی نقل واختصار : یعنی بازگو کردن داستان به طور خلاصه به صورت (گفتار یا نوشتار) و باز خوانی توسط  دانش آموز

پ:تصویر خوانی : این کار برای کودکان به مدرسه نرفته یا در پایه های اول و دوم وحتی بالاتر نیز به تناسب اثر بخشی خاص خود رادارد.در راستای یاد دادن آموزش زبان مادر ی ویا سایر زبان ها شیوه ای درست ، بسیار مهم واثر وبازدهی آن کاملاّامید بخش است.  

کتاب خوانی ت: حرف زدن با تصاویر کتاب : این امر در محاوره وتمرین زبان آموزی

 وایجاد احساس وبروز تخیلات در راستای آموزش و یادگیری بهتر انشا

نویسی بسیار دخیل است. ث: به شیوه کار بردی : یعنی خواندن برای انجام کار یا عمل به آن. براین اساس یعنی بعد از خواندن یک مطلب توانایی کشف یک مجهول یا ساخت یک شیء را داشته باشد.

 ج: خواندن کتاب جهت ایجاد  احساس لذت آنی : مانند خواندن شعر،  سرود، نمایش همراه با کف زدن یا رقصیدن یا موزیک و.....

چ:دانش آموزان را به عضویت کتابخانه در آورید.با انجام این کار کتابهای بیشتر و بهتر در دسترس آنها قرار می گیرد.وبا خانه ی کتاب آشنا می شوند.

  سعی کنید به کودکان یاد بدهید با انگشت اشاره مطالب را دنبال کنند.این کار موجب تمرکز ودقت کامل خواهد گردید.

د: اگر می دانید خسته نیست و خودش دوست دارد بارها وبارها یک کتاب تکراری را برایش بخوانید.این کار موجب مسلط شدن او خواهد شد.

ذ : به او یاد دهید به برچسب ها و نوشته های سر راهی هر چه بیشتر توجه کند .واورا در این کار تشویق و راهنمایی کنید.

اگر علاقه به کتاب خواندن ندارد به زور او را وادار نکنید.که موجب مقاومت و انزجار می شود.

چ: مسابقه کتاب خوانی:در انجام این کار باید سرعت ودقت تفهیم را مد نظر قرار دهید..یعنی توانایی زودتر خواندن و بهتر فهمیدن و بازگو کردن .و پاداش ارزش گذاری برای آن را محسوس نمایید.

کودکان کتابخوان، به محیط اطراف تسلط بیشتری دارند. اعتماد به نفس بیشتر داشته و کتاب به آنها فرصت اندیشه ی بهتر را می‌دهد و بالاخره نگرش نوینی نسبت به جهان و اطرافیان پیدا می‌کنند.

با توجه به این مسأله، نکاتی را که باید در کتابخوانی و علاقمندی به کتاب در نظر گرفت عبارتند از...

کتاب خوانی - نوزادان از بدو تولد نیاز به شنیدن دارند، خواندن لالایی را از آغاز برای آنها

 منظور کنید. و  در مورد کودک ناشنوایمان این خواندن را قطع نکنیم و توجه

 او را به چهره ی  و لبان خود معطوف نماییم .

- از تصاویر اشیاء ملموس، کتاب تهیه کنید و برای آنها با صدای بلند در مورد آن اشکال و تصاویر صحبت کنید. (در صورت عدم دسترسی به کتاب‌های پارچه‌ای و مقوائی)

- هر روز در وقت معین کتابخوانی از روی تصویر را شروع کنید. 10ماهگی سن مناسبی برای کتابخوانی با تصویر است.

- کتاب‌های گوناگونی از نظر شکل ظاهر برای او انتخاب کنید. تا شدنی‌ها، یا کتاب‌هایی که از بالا و پایین باز می‌شوند.

- داستان‌هایی درموردیک کودک یاحیوانات آشنا برای اوجذاب هستند.

-  هرگزدرصورت پاره کردن کتاب اوراسرزنش نکنیدکتاب رادوباره بچسبانید.

- هرگز از خط خطی کتاب نهراسید در 18 ماهگی او میل به خط خطی دارد. کاغذ و مداد شمعی در اختیارش قرار دهید.

- کودکان کتاب‌هایی را دوست دارند که ریتم داشته باشد. برای خواندن این کتاب‌ها، خودتان قبلاً کتاب را بخوانید و برا ی کودک ناشنوایتان این ریتم را با حرکات دست و ضربه خوانی توأم کنید.

- بچه‌های سه و چهار ساله، کتاب‌هایی را دوست دارند که شخصیت اصلی مشکلش را خودش حل کند.

- کتاب را وارد مسائل زندگیش کنید. به جانوران علاقه  دارد، برای او کتاب جانوران را بخوانید و...

- از نیروی خلاق خودتان استفاده کنید و شرایط قبل و یا بعد از کتاب را پر بار کنید. زمانی که دارد بیسکویت می‌خورد قصه موشی که کارتن بیسکویت را پاره کرده ، یا بعد از قصه کلاهی که باد آن را برد، ساختن یک کلاه با روزنامه‌های باطله و.... از هر بهانه ای برای جلب

کتاب خوانی توجه او وایجاد انگیزه ی یادگیری وی به قصه استفاده کنید.

- کتاب را قبل از خواندن ،برای کودکتان  چند بار بخوانید.

 - روی کلمه‌ها مکث کنیدوآن را با احساس بخوانید.

- کودکان قصه‌های بلندرادوست ندارند

 -- کودکان شخصیت‌های ملموس رامی‌پسندند.

- قبل از خواندن چنانچه گمان می‌کنید، معنی لغتی را نمی‌فهمد و یا حیوانی را نمی‌شناسد آنها را حذف نکنید. بلکه در مورد آن صحبت کنید.

- کودک را به کتاب فروشی‌ها ببرید.

 - برای قراردادن کتاب‌ها، جایی رااز همان ابتدا مشخص کنید.

- به او کمک کنید تا قصه ی نقاشی‌اش راتعریف کند.آنرابنویسید و برای او بخوانید.

- از مجلات قدیمی تصاویری را ببرید و به او کمک کنید تا کتاب تصویر بسازد.کتاب‌خوانی باید توأم با لذت باشد.

- برای دیدن تلویزیون جدول زمانی تهیه کنید. تا فرصتی برای سایر فعالیت‌ها نیز باشد.

- ارزش‌ها و پیام‌های اخلاقی نباید به صورت دستوری و یا مستقیم باشد

- خواندن با علاقه ودرست،کلیدی است برای موفقیت در مدرسه.

- گاهی از او بخواهید قصه ی شنیده را تمام کند. مهم این نیست که چگونه تمام می کند، مهم بیان لغات است.

- از او نپرسید که کتاب چه پیامی داشت اما  بپرسید که خوب بعد از آن چه شد؟ چرا و چگونه؟

کتاب خوانی


-سعدالدین خسروی

پرسشنامه ی دبیرخانه(فرم نظر سنجی) در خصوص دیدگاه همکاران نسبت به دبیرخانه و فعالیتها ی آن بین شرکت کنندگان توزیع وپس از تکمیل توسط همکارا جمع آوری گردید.

همکارگرامی،نظر به اهمیت موضوع (زبان آموزی)استدعا داریم بارغبت و سعه ی صدر پاسخ سوالات پرسشنامه رادرج فرمایید.صدور ابلاغ حضور در گارگاه آموزشی منوط برپاسخ گویی به سوالات زیر می باشد.ضمناَدرصورت تمایل به عضویت دردبیرخانه  مشخصات را  به صورت کامل درج نمایید.

نام ونام خانوادگی:                          شماره پرسنلی:                                  پست سازمانی:

محل خدمت:                                شماره تماس:                                         شماره ملی :

پست الکترونیکی:

آیا قبل از شرکت در گارگاه آموزشی از وجود دبیرخانه اطلاع داشتید؟چگونه مطلع شدید؟

1

آیا مقالات و فعالیتهای ارایه شده در دبیرخانه در دسترس شما قرار گرفته است در صورت مثبت بودن کدام یک را بیشتر پسندیده اید؟

2

اگر تمایل به عضویت افتخاری دبیرخانه هستید آمادگی خود را اعلام فرمایید.

تمایل ندارم تمایل دارم

3

باتوجه به اینکه در استان ما لهجه ها و گویشهای مختلفی وجود دارد جناب عالی در این راستا وجود دبیرخانه را تا چه اندازه ضروری می دانید؟چه راهکاری رابرای فعالیت در این زمینه پیشنهاد می کنید؟

4

برای پر بار شدن فعالیتهای دبیر خانه چه پیشنهادی دارید؟

5

به نظر شما بیشترین مشکلی که دانش آموزان دوره ی ابتدایی در رابطه با زبان آموزی با آن درگیر هستند کدام است؟

6

باتشکر از حسن نیت شما همکار گرامی در پاسخ گویی به سوالات مطرح شده

دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی بوکان

http://www.dabirkhanezaban.blogsky.com/: آدرس وبلاگ           

از دبیر خانه زبان آموزی مستقر درشهرستان بوکان

با سلام ودرود به محضر همکاران ارجمند

احتراما در رابطه با جلسه مورخه24/12/91 ودر پاسخ به بعضی از سئوالات ،انتقادات و پیشنهادات همکاران محترم شرکت کننده در جلسه ، این دبیر خانه ضمن بررسی پرسشنامه های تکمیلی توسط همکاران جهت تنویرافکار مواردی به شرح زیر به استحضار می رساند:

با توجه به این که بالغ بر 50٪ از همکاران شرکت کننده از وجود دبیر خانه اظهار بی اطلاعی نموده اند، ضمن ابراز تاسف  اعلام می نماییم که دبیر خانه زبان آموزی استان آذربایجان غربی مستقر در شهرستان بوکان ازتاریخ 1/7/91 با هدف های تعیین شده(که قبلا به کلیه مناطق ابلاغ گردیده) شروع به فعالیت نموده است.

اینکه چرااهداف،برنامه،مقالات وفعالیت های دبیر خانه کمتر به اطلاع  همکاران رسیده است؛ این دبیر خانه ازمسئولین امرومدیران محترم مدارس استدعا دارد به این امر مهم توجه و عنایت لازم مبذول فرمایند.

اکثر همکاران شرکت کننده در جلسه وجود دبیر خانه زبان آموزی را مهم وضروری دانسته اند ودرخواست نموده اند که از نظرات و تجربیات اساتید ،صاحب نظران و همکاران استفاده گردد. دبیر خانه ضمن تشکر و استقبال از پیشنهادات این دسته از همکاران معزز به استحضار می رساند که قبلا با اساتید ،صاحب نظران و همکاران جلسات هم اندیشی برگزارو از دید گاه های اندیشمندانه ی آنان استفاده ودعوت به همکاری وتشریک مساعی نموده است و ازهمین جا برای بار دیگر از کلیه ی اساتید بزرگوار ،و همکاران ارجمند، دلسوز و علاقه مند دعوت به همکاری می نماید  وبسیار خرسند یم که از اندیشه ها و نظرات سازنده آنان بهره مند شویم.

-در رابطه با سرکشی اعضای دبیر خانه به مدارس و بررسی مشکلات زبان آموزی  به عرض می رساند ، اعضای  دبیر خانه در فرصت های ممکن به بعضی از مدارس مراجعه ومواردی را نیز از نزدیک مشاهده ودر حد توان وامکان به بررسی و رفع مشکلات موجود پرداخته است. در ضمن از کلیه ی مدارس نیز خواسته شده ، چنانچه مواردی از مشکلات در خصوص زبان آموزی سراغ دارند به دبیرخانه اطلاع دهند ا اعضای دبیرخانه دراولین فرصت اقدامات مقتضی رادرحد توان انجام دهند.

- با توجه به بررسی پرسشنامه ها 90٪ همکاران مهم ترین مشکل زبان آموزی را ،دو زبانگی معرفی نموده اند وپیشنهادات و راهکار های مناسبی نیز در این خصوص در برگه ها مرقوم فرموده که جای بسی تقدیر و تشکر  است .لاجرم این دبیر خانه نیز تلاش خواهد کرد موارد پیشنهادی مطروحه را به سمع و نظر مسئولین امر برساند.

در پایان  دبیر خانه ضمن آرزوی موفقیت وبهروزی برای کلیه ی همکاران از حسن نیت آنان تشکر نموده و طلب همکاری وهمراهی از سوی افراد صاحب نظر ، اندیشمند وفرهیخته و دلسوز به زبان آموزی دارد.

ضمنا به اطلاع همکاران شرکت کننده در کارگاه زبان آموزی می رساند که برای دریافت گواهی حضور درکارگاه به گروههای آموزشی مراجعه نمایند.ونظرات برگزیده همکاران جهت صدور تقدیر نامه به مدیریت محترم معرفی شده اند.                                         

      دبیر خانه زبان آموزی استان آذر بایجان غربی- شهرستان بوکان

آدرس وبلاگ www.dabirkhane zaban .blogsky .com

خلاصه ی مقاله ی تحقیقی-پژوهشی با عنوان ((اختلال املا))

توسط همکارا محترم  خانم نرمین محمدی فلاح

آموزش وپرورش شهرستان نازلو

یکی از اختلالات یادگیری شایع بین دانش آموزان ((اختلال املا))می باشد.

دلایل زیادی از جمله اختلالهای کنترل حرکنی-ادراک بصری-حافظه بصری-عدم دقت و توجه-ضعف مهارتهای حرکتی،اختلال در ادراک بینایی حروف و کلمات، ضعف حافظه بینایی و شنوایی،دشواری در انتقال اطلاعات از یک کانال حسی به کانال دیگر،انتزاعی بودن مطلب و.....در اختلال املا موثر هستند که می توان برای درمان اختلال املا از روشهای مداخله ی پزشکی،دارویی و مداخلات روان شناختی0تربیتی استفاده کرد. دراین زمینه راهبردهای آموزشی نیز به نوبت خود تاثیر گذار هستند.

مشکلات عمده ی نوشتن به سه دسته تقسیم می شوند:

الف) نارسا یا بدخط نویسی

ب)اختلال در املا نویسی

ج)اختلال در انشا نویسی

دیسگرافی یا اختلال در املا یک اختلال عمده در نوشتن است و این اصطلاح(اختلال املا) برای کودکانی که با وجود هوش طبیعی بسیار بد می نویسند به کار برده   می شود.

یکی از علامتهای مهم در اختلال املا، عدم مهارت در نوشتن است که با آزمونهای استاندارد سنجیده می شود.برای تشخیص املا از آزمون های معتبر هوشی نیز استفاده می شود.البته آزمونها بایستی به دور از نژاد،فرهنگ و یا تمایز جنسی باشد.

نشانه های اختلال املا:

1)ناخوانا بودن نوشته ها

2)اندازه ی غیرطبیعی نوشته ها

3) مشکل در نوشتن و وارونه بودن کلمات

4)حذف کلمات یا حروف و یا کلمات ناتمام

5)گرفتگی عضلانی مرتبط با نوشتن

6) آهستگی در نوشتار

7 ) خودداری از نوشتن

8 )علاقه نداشتن به نوشتن

9 )کوتاه بودن بیش از حد پاسخها

انواع اختلال در املا:

1)دیسگرافی دیسکلسی :در این نوع اختلال نوشته ها ناخواناست.به خصوص وقتی متن پیچیده باشد.در آن هجا کردن(تلفظ شفاهی)ضعیف است اما ترسیم و کپی کردن متون نوشته شده نسبتا طبیعی است.سرعت انتقال از انگشتان طبیعی است.

2)دیسگرافی حرکتی:در این نوع هم نوشته ها و هم کپی کردن متنها ممکن است ناخواناباشد .هجی زبانی طبیعی و ترسیم کردن معمولا دچار مشکل است.سرعت استفاده از انگشتان غیرطبیعی است.

3)دیسگرافی فضایی: اشخاص دارای خطی ناخواناهستند .چه در حالت نوشتن و چه در حالت کپی کردن. هجا زبان طبیعی است. سرعت استفاده از انگشتان طبیعی است.اما ترسیم کردن خیلی مشکل ساز است.

درمان اختلال املا:   

روانپزشکان خاطر نشان می کنند که اختلالهای یادگیری و از جمله دیسگرافی قابل درمان می باشند.

 برای درمان  دو رویکرد زیر وجود دارد:

مداخله های پزشکی و دارویی: با برداشتن تومور از مغز فرد می توان مشکلات نوشتاری وی را حل کرد.

مداخله های  روان شناختی-تربیتی: مداخله رفتاری باعث بهبود دیسگرافی می شود.

راهبردهای آموزشی:

۞دانش آموزان را تشویق کنید که افکارشان را بیرون بریزند.

۞از آنها بخواهید که روی یک ضبط صوت،صدایشان راضبط کنند و سپس آنرا گوش دهد

۞والدین سعی کنند از طرح و بیان مشکل آنان برای دیگران خودداری کنند.

۞ایجاد فضای مشارکتی در مدرسه و خانواده

۞خودداری از تنبیه

۞روش تکمیل جمله ها

۞ترتیب جمله ها

۞تمرین کردن حروف مشکل

۞تمرین کافی برای به آرامش رسیدن دست و بازوها

۞یاد دادن بازیهای کارتی برای بهبود حافظه بصری و....

در پایان ضمن تشکر و قدردانی از سرکار خانم نرمین محمدی فلاح آموزگار شاغل در آموزش و پروش نازلو برای ارسال مقاله باید از ایشان به خاطر خلاصه نویسی مقاله  عذر خواهی کرد.


ضبط روان‌خوانی

فعّالیتی برای تقویت روان‌خوانی و تندخوانی در پایه‌ی دوم ابتدایی

تهیه کننده:کامل خسروی

در پایه‌ی دوم ابتدایی معمولاً در هر کلاسی بیشتر دانش‌آموزان در خواندن متن درس‌ها و متون دیگر ضعیف هستند و یا به کندی می‌خوانند.برای تقویت روان خوانی دانش‌آموزانم فعالیتی انجام دادم که در مدّت کوتاهی به تعدادی از آنان کمک بسیاری نمود که خلاصه‌ای از آن را بیان می‌کنم که امیدوارم مورد استفاده‌ی همکاران ارجمند قرار گیرد.

با همکاری اولیای دانش‌آموزان و انجام یک نمونه‌ی عملی در کلاس، کار را شروع کردم. از دانش‌آموزان خواستم تا قسمتهایی از درس را انتخاب کنند و به دقّت بخوانند و صدای خود را روی گوشی‌های تلفن همراه والدین خود ضبط نمایند و بعد با دقّت به آن گوش دهند و در عین حال به جملات کتاب نگاه کنند و روی واژه‌هایی که اشکال دارند و یا به راحتی نمی توانند بخوانند تأمّل کنند و در صورت لزوم چند بار صدای ضبط شده را پاک کرده و دوباره اقدام به روان‌خوانی و ضبط مجدد نمایند.

هرچند این کار بیشتربرای دانشآموزان  پایه‌ی دوم مفید است اما می‌توان برای تقویت تندخوانی‌در پایه‌های بالاتر نیز استفاده نمود.

از مهمترین محاسن این فعالیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-            این فعالیت به دلیل این که جنبه بازی دارد و بازی هم بهترین راه برای یادگیری است و خیلی خوب در ذهن بچه‌ها نقش می‌بندد، از طرف آنان مورد توجه قرار می‌گیرد.

-            بچه‌هابا شنیدن صدای خود به وجد مآآمدکشسیبتنملکمنشستیشیسبآمده و درصدد رفع مشکلات خود برمی‌آیند.

-            آنها برای این که بتوانند صدای یکنواخت و روخوانی زیبایی ارائه دهند، چندین بار با اشتیاق تمرین می‌کنند و روان‌خوانی آنها تقویت می‌گردد.

-            بچه‌ها هنگامی که کلمات کتاب را نگاه می‌کنند و صدای خودشان را می‌شنوند، خودشان را به عنوان معلم در نظر می‌گیرند و از این که خودشان آموزش دهنده‌ی خود هستند، ابراز رضایت می‌نمایند و یادگیری بهتر صورت می گیرد.

-          کامل خسروی   آموزگار پایه‌ی دوم ابتدایی

-           دبستان شهید سیفی شهرستان بوکان

تشکر و تقدیر :

با تشکر وقدردانی اسامی ذیل اعضای افتخاری دبیرخانه ؛ مسئولین محترم ،اساتید گران قدر،صاحب نظران وهمکاران ارجمند که در ارایه ی نظرات و ارسال مقالات ودیدگاه هاو مشکلات موجود در کلاسها به لحاظ گویش دانش آموزان در مناطق دوزبانه وشرایط های خانوادگی و... مارا یاری رسان بوده اند .

مدیریت محترم .....

با سلام احتراماَ لیست همکارانی که به طروق گوناگون با این دبیرخانه همکاری نموده‌اند جهت صدور تقدیرنامه و هر گونه احترام مقتضی به حضور معرفی می‌گردند.

1- آقای احمدرحمانی  مدیریت محترم آموزش و پرورش شهرستان بوکان (رغبت فراوان جهت شرکت در جلسات هم‌اندیشی همکاری صمیمانه در برگزاری جلسات، ارائه راهکارهای مطلوب)

2-  سرکار خانم معصومه صادقیان، معاونت محترم آموزش ابتدایی شهرستان بوکان( شرکت در جلسات هم اندیشی، ارائه نظرات و مقاله، همکاری با اعضای دبیرخانه درتدوین برنامه ها و ارایه ی اهداف و فعالیتها)

3- آقای محمدمحمد‌پور کارشناس محترم گروه‌های آموزشی (شرکت درمباحث و جلسات، تلاش و همکاری در برگزاری نشستها وهمیاری درتداوم برنامه هاو فعالیتها...)

4- آقای غفور کامیاب کارشناس محترم گروه‌های آموزشی راهنمایی-متوسطه( همیاری و همکاری وافر در امورات مرتبط.......)

5- آقای کامل احمدزاده مسئول محترم اموزش ابتدایی ( طراح آرم دبیرخانه همکاری سایر موارد)

6- جناب آقای احمد صالحی استاد دانشگاه (شرکت در جلسه هم‌اندیشه و بیان نقطه نظرات سازنده)

7- جناب  آقای دکتر ناصر فرنیا دبیر ادبیات  و زبان  فارسی ، استاد دانشگاه، شرکت در جلسه هم اندیشی ارائه نظرات سازنده در جلسه)

8- جناب آقای سعید نجاری (ئاسو) استاد دانشگاه، معلم بازنشسته، شرکت در جلسه و بیان نکته نظرات مطلوب)

9- کامل خسروی معلم پایه دوم دبستان شهید سیفی (شرکت در جلسات هم اندیشی و ارائه مطلبی تحت عنوان ضبط و روخوانی)

10-                      اسماعیل سر بخش معلم پایه دوم دبستان شهید فهمیده (ارسال مقاله )

11-                      محمدامین شامحمدی، معلم پایه سوم دبستان ادب (شرکت در جلسات هم‌نشینی و بیان نظرات سازنده)

12-                      خانم نرمین محمدی فلاح، معلم از آموزش و پرورش نازلو (ارائه مقاله تحت عنوان اختلالات املاء)

13-                       خانم روناک رشیدی  معلم پایه چهارم دبستان عصمت (ارسال مقاله تحت عنوان مراحل طبیعی یادگیری زبان از بدو تولد)

14-                      آقای محمدیزدان‌پناه دبیر زبان و ادبیات فارسی؛ شرکت در جلسه و بیان مطالب سازنده

15-                      آقای مصطفی توحیدی دبیر آموزش و پرورش، شرکت در  جلسه هم‌اندیشی و بیان  مطالب سازنده

16-                      آقای علی ریاضی‌فر  دبیر زبان و ادبیات فارسی، شرکت در جلسه هم اندیشی و بیان مطالب و نکات مفید و ارزنده

17-                      آقای محمدرسول‌نیا پاسخ به دعوت دبیرخانه و شرکت در جلسه و اظهار نظر.

18-                      خانم پرشنگ ایلخانی‌زاده، پاسخ به دعوت دبیرخانه و شرکت در جلسه و اظهار نظر.

19-                       خانم منیره مسگری، پاسخ به دعوت دبیرخانه و شرکت در جلسه و اظهار نظر.

20-                      آقای محمدامین‌فلاح، همکاری در برگزاری جلسات و همیاری با اعضای دبیرخانه .

ضمناً مدارس زیر نیز از طریق مکاتبه با این دبیرخانه مشکلات گفتاری بعضی از دانش‌آموزان را انعکاس داده‌اند که جای تقدیر است:

1- مدرسه گلبانگ انقلاب، خانم گلاله امین‌زاده مدیر دبستان و آموزگار محترم پایه دوم

2- مدرسه یاسر، آقای حسین علی بوکانی مدیر مدرسه و رشید کاکه‌سوری آموزگار پایه اول

3- آقای طاهر فتاحی مدیر مدرسه میلاد نور.

و  سایر مسئولین ، دوستان ، همکاران وهمه ی کسانی که مشوق وبه هرطریق یاری رسان اعضای دبیرخانه بوده اند.

با آرزوی موفقیت دبیر خانه زبان آموزی استان آذربایجان غربی مستقر در شهرستان بوکان-

تیر ماه 1392 رمضان 1434 ه-ق

در خواست ها و اقدامات دبیرخانه

اعضای دبیر خانه در حال مشاهده وگفتگوی با دانش آموز پایه ی دوم دبستان گلبانگ انقلاب –بوکان 21/9/91


باسلام

احتراماً عطف به نامه (93-10/08/91) مدرسه یاسر بوکان و در پاسخ به درخواست تعدادی از همکاران در خصوص مشکلات گفتاری و تلفظ کلمات و بعضاً لکنت زبان درکودکان علل الخصوص مقطع ابتدایی، این دبیر خانه جهت اطلاع همکاران مطالب و راهکارهایی به پیوست ارسال می نماید امید است مورد استفاده همکاران قرار گیرد.

 لکنت قدیمی ترین مشکل گفتاری است که پیوسته زندگی انسانهای بی شماری را تلخ کرده است. این مساله همچنان  مشکل ساز و توصیف ناشدنی است. اما کسانی بوده اند که توانسته اند مشکلشان را برطرف سازند و به راحتی صحبت کنند. کسانی که بارها، روانیِ کلامی متزلزلی به دست آورده و سپس آن را از دست داده و بار دیگر تلاش کرده تا تکه های به جا مانده از هر شکست را کنار هم بنهند و از نو به روانی کلام ماندگارتری دست بیابند.

نقایص طبیعی گفتار در کودکان معمولاً در سه یا چهار سالگی آشکار می شود، در این زمان آنها به میزان قابل توجهی به تکرار کلمات می پردازند وگاهی صداهای کلمات را می کشند. این مرحله ، مرحله ای طبیعی در رشد زبان است و اگر اطرافیان کودک در مورد میزان غیر معمول تکرارها یا کشیده گویی ها ی کودک واکنش نشان ندهند یا حساسیت به خرج ندهند، به اصطلاح آسیب شناسان گفتار، آن مقدار ناروانی که در گفتار کودک بروز کرده ، به تدریج کاهش میابد و به میزان معمولی میرسد. وقتی لکنت، زمینه خانوادگی داشته باشد، واکنش بزرگسالان نسبت به کودکی که این مرحله ی ناروانی طبیعی را می گذراند، شدید وبیش از حد است. در این مورد، این خطر وجود دارد که بزرگسالان توجه کودک را به مشکل گفتاریش جلب کنند و به پیدایش مشکلات گفتار غیر طبیعی دامن بزنند.

راههای تشخیص لکنت واقعی از ناروانی طبیعی:

- کودک در آغاز ابتلا به لکنت با ریتمی نامنظم و بریده بریده صحبت میکند. ممکن است آهنگ گفتارش از آهسته به سریع تبدیل شود وسپس به شیوه فعلی برگردد. اما کودکان دارای ناروانی طبیعی در صحبت کردن، معمولاً تابع الگوی زمانی ثابتی هستند.

- علایم تکرار و کشیده گویی، هم در ناروانی غیر طبیعی و هم در طبیعی دیده می شود. اما در موارد غیر طبیعی، تواتر و کشیده گویی زیادتر است. در ناروانی غیر طبیعی، فرد در یک کلمه، بیشتر از یک هجا را تکرار می کند. همچنین کشیده گویی های غیر طبیعی بیشتر از یک ثانیه طول می کشد.

- در گفتار کودکان مبتلا به لکنت، مکث در حروف یک کلمه دیده می شود. در کودکان دستخوش ناروانی طبیعی،مکثهایی در فاصله ی بین کلمات دارند و در میان کلمه (حروف کلمه) به ندرت مکث دارند.

- دیگر علامت لکنت کودکی ، ماهیت دوره ای آن است. به جز در مواردی که لکنت واضح وشدید است، کودک در    دوره هایی آشکارا با لکنت صحبت می کند ودر دوره های دیگر، گفتارش نسبتاً طبیعی است. این دوره ها شاید چند روز یا حتی چند هفته طول بکشد. در ناروانی طبیعی، چنین دوره هایی وجود ندارد.

-کودکان مبتلا به لکنت ممکن است هنگام صحبت کردن،علایم تقلّا یا تنش را ظاهر سازند اما در ناروانی طبیعی هنگام صحبت هیچ تنشی دیده نمی شود.

- در مواردی دهان فرد مبتلا به لکنت هنگام صحبت کردن، شکلهای نامناسب و حتی عجیب به خود میگیرد.

-کودک مبتلا به لکنت، در خلال وقفه ها، چنان درگیر تلاش برای درست صحبتکردن می شود که گاه از نگاه کردن به شنونده اجتناب می کند. در حالی که افراد بدونه مشکل معمولاً نگران نیستند و نگاه خود را از شنونده نمی گیرند.

موارد فوق همه ی علایم متمایز کننده نیستنند اما شایع ترین علایم هستند.لازم به ذکر است بهترین راه تشخیص لکنت از ناروانی طبیعی آن است که کودکان توسط آسیب شناس گفتار یا گفتار درمانگر مورد ارزیابی قرار گیرد.

وقتی کودک در مراحل اولیه ی لکنت است هنوز در مورد مشکل گفتاریش آگاهی ندارد، بنابراین می توان به وی کمک کرد. هنگامی که کودک متوجه لکنت خود شود وارد مرحله ثانویه شده است در این صورت به لکنت خود، واکنش نشان میدهد، اما وقتی سعی می کند لکنت خود را متوقف سازد، علایم او پیچیده تر و بیشتر می شود. صدای او گاهی بلند تر از معمول شده و در حین کشیده گویی، صدایش مرتعش می شود و لطافت گفتارش از بین میرود. چنین رفتارهایی به سرعت شرطی می شوند و به صورت بخشی از الگوی عادتی لکنت در می آیند و آن را پیچیده تر می کنند.

خانواده:

اعضای خانواده می توانند کارهای زیادی برای خلاص شدن کودک از لکنت انجام دهند. باید تلاش کنند کودک در مرحله ی اولیه ی لکنت باقی بماند و از پیچیدگهایی که به هنگام تلاش کودک برای صحبت کردن بدونه لکنت پیش می آیند،جلوگیری کنند.البته باید توجه داشت که بسیاری از افراد مبتلا در مرحله ی اولیه، در شرایط درمانی که مطابق با نیازهای ویژه ی آنها باشد،به صورت شگفت انگیزی بهبود میابند. حتی اگر مشکل در کودک ادامه پیدا کند محیط خانوادگی حمایت گر می تواند آثار منفی لکنت را در کودک به میزان زیادی کاهش دهد. والدین نباید به احساس سرزنش آمیز خود توجه کنند،بلکه باید توان های خود را صرف درک جنبه های مختلف لکنت ساخته وهر نوع تغییر سودمندی برای کودک را اعمال کنند. کودک مبتلا به لکنت به نگرش خانواده به خودش،بیشتر از نگرش افراد غریبه حساس است. بیشترین نیاز اواین است که تا حدامکان با او عادی رفتار شود. خانواده باید لکنت کودک را به صورت یکی از خصوصیتهای کودک دوست داشتنی شان بپذیرند و باید این احساس را در کودک به وجود آورند که لکنت موجب شرمساری نیست واز آنجا که پذیرش به دنبال آگاهی به دست می آید ضروری است که درباره ی اختلال کودک بیشتر آگاهی کسب کنند.

مدرسه:

میزان لکنت کودک در هر لحظه، با احساس او از خودش در آن لحظه ارتباط نزدیکی دارد.در مدرسه که معمولاً فشارهای اجتماعی بیشتر از خانواده است،نگرش همکلاسی ها و معلمان نسبت به کودک و ناراحتی اش در زمینه ی توان انجام کارها و تکالیف،به مراتب بیشتر و تاثیرگذارتر است.

نگرش معلمان از دو جنبه مهم است،یکی تاثیرشان بر جو عمومی کلاس و دیگری پاسخگویی در برابر مشکلات ویژه ی دانش آموزان. دانش آموزانی وجود دارند که از کلاسی به کلاس بالاتر،میزان لکنتشان به وضوح تغییر می کند در حالی که همکلاسیهای آنان تغییر نکرده است. این وضعیت بیشتر ناشی از همدردی درست معلمان بوده است.

اگر معلم بداند دانش آموز دچار لکنت به بهترین شیوه ای که می تواند، صحبت میکند و به این علت با لکنت صحبت میکند

که خواسته های تحمیل شده بر مکانیسم او بیش از توانمندی های اوست،بهترین شیوه ی کمک به او را انتخاب میکند،یعنی درخواست های تحمیل شده بر مکانیسم او را سبکترمیکند.

کودک یا نوجوان مبتلا به لکنت سعی می کند در میانه ی حمله ی لکنت،از سرعت گفتارش بکاهد،نفس عمیق بکشد،به کلماتی که میتواند جانشین کند وبه آنچه می خواهد بگوید فکر کند و بار دیگر تلاش کند. مجموعه ی این تلاشها،موجب افزایش تنش در او میشود. اگر معلم یا دانش آموزی دیگر،کلمه ای را به جای او بگوید،این کار نیز بر فشار او می افزاید. گاهی معلم یا دانش آموزان دیگر منظور چنین کسی را متوجه نمی شوند و کلمه ای اشتباه را به جای او بیان می کنند. در پیش گرفتن رفتاری متفاوت در برابر آنان،به گونه ای که باعث شود احساس کنند از همکلاسیهای خود متمایز یا حقیرترند،وضعیتشان را تشدید میکند، چون در تصحیح لکنت این پیش فرض وجود دارد که لکنت چیزی ناخوشایند و اشتباه است چیزی که هر کس دوست دارد آن را حذف شده ببیند.

وقتی معلم می خواهد محیط کلاس را برای کمک به فرد لکنتی اصلاح کند،ابتدا باید با لکنت او به شیوه ای به دور از هیجان برخورد کند. بعضی از احساس همدردی ها توهین آمیز است. باید صبورانه به کودک یا نوجوان گوش داد. نباید او را وادار به عجله ساخت و حرفش را قطع کرد.

از آنجا که مشکل اصلی دانش آموزان دچار لکنت،درس های شفاهی است،بهتراست معلم درباره این که دانش آموز به چه شیوه ای می خواهد در کلاس صحبت کند با خود او مشورت کند و به او اطمینان دهد که می تواند هر زمان که بخواهد حرف بزند یا نزند.این که او را از سایر دانش آموزان و برنامه ی کلاسی مستثنی کنند کاری غیر معقول می باشد. پاسخگویی شفاهی بهتر است داوطلبانه باشد،به صورتی که دانش آموز بتواند دستش را بلند کند و اعلان نماید که آماده صحبت کردن است. برای او بحث کلاسی از پرسش و پاسخ راحتتر است،چون بحث کلاسی به او اجازه می دهد که با جلب توجه کمتری در آن شرکت کند.هر وقت در کلاس پرسش و پاسخ باشد بهتر است معلم سوالهایی مطرح نماید که پاسخ های کوتاه دارند.حتی در ابتدا بهتر است به صورت(بله یا نه) باشد تا اگر روی یکی از این کلمات وقفه دارند بتوانند با حرکت سر پاسخ دهند((در موارد شدید)).پاسخ دادن به این سوالات به او این اطمینان را میدهد که در کلاس عضوی فعال است. اگر بداند که می تواند پاسخ کوتاه بدهد و از این طریق اعتماد به نفسش افزایش پیدا کند،معلم می تواند به تدریج پرسش هایی با پاسخ های طولانی تر مطرح کند.هر تجربه ای که برای کودک موثرنیست باید کنارگذاشته شود.بهترین شیوه این است که از شکستهای مکرر فرد در یک فعالیت خاص،پیشگیری شود.

برای افراد دچار لکنت،روان خوانی دشوارتر از پاسخگویی شفاهی است، زیرا در این موقعیت باید با دانش آموزانی که به طور طبیعی صحبت می کنند رقابت کنند، مشکل هنگامی پیچیده تر می شود که دانش آموزان دیگر از روی نسخه ی خود، متن را دنبال کنند، زیرا در این شرایط دانش آموز دچار لکنت نمی تواند از صداها و کلمات مشکل اجتناب کند. وقتی معلم صندلی به صندلی سوال می کند،اضطراب آنان بیشترمی شود و به ناچار با دلشوره ای سنگین منتظر نوبت می مانند.

معلم باید به چنین دانش آموزانی فرصت بدهد در فعالیتهای کلامی که بتوانند در آنها توفیقی به دست آورند شرکت کنند. افراد لکنتی معمولاً در آواز خواندن مشکلی ندارند و اگر از شخص دیگری تقلید نمایند به راحتی حرف می زنند. خواندن سرودهای دست جمعی که در آنها چند دانش آموز همزمان می خوانند، برای بیشتر آنان موقعیت خوبی است. اگر به دانش آموزمبتلا به لکنت اجازه داده شود درباره سرگرمی مورد علاقه اش صحبت کند،بیشترمواقع به راحتی حرف میزند.

در هر یک از فعالیتها،تمایز بین((اختیار و اجبار)) بسیار مهم است.فعالیت اختیاری دانش آموز را در موقعیتی حفاظت شده قرار می دهد. در حالی که فعالیت اجباری موجب می شود فرد،حداقل در ذهن خود تصور کند در موقعیتی تدافعی قرار دارد که در آن از قبل محکوم به شکست است.

اگر معلم ببیند برخی از دانش آموزان فرد لکنتی را دست می اندازند،باید درباره ی شناخت ودرک مشکل او با آنان صحبت کند.(بهتر است در عدم حضور دانش آموز لکنتی باشد) به علاوه می توان به دانش آموزانی که روان صحبت می کنند توصیه کرد به فرد گرفتار لکنت کمک کنند، به این صورت که نسبت به رفتار لکنت هیچگونه واکنش منفی نشان ندهند.

در پایان توصیه می شود بین معلم و فرد دچار لکنت،ارتباط دوستانه و اطمینان بخش ایجاد شود. اگر فرد گرفتار لکنت با شخص دیگری مشاوره ندارد،معلم می تواند نقش مشاور را برای او ایفا کند تا در او نگرشها وعادتهایی ایجاد کند که باعث افزایش تحمل وی شود.

برگرفته ازکتاب مقابله بالکنت((فردریک پمبرتن موری))


پیام دبیرخانه:


بی‌گمان اولین راه ارتباط،  گفتار است پس به دانش آموزانتان بیاموزید؛ درست از کلمات استفاده کنند، آنها را درست بنویسند و درست ادا نمایند تا در تعامل با دیگران موفق تر باشند. از سخن گفتن نهراسند؛ استعدادهای  خود را در نوشتن و گفتار ارج نهند . زبانهای تازه را یاد بگیرند تا گفتمان مردمان بیشتری را درک نمایند. زبان به عنوان پدیده ای زنده وپویا، همواره درحال بازسازی خویش است.این پدیده دربستر جامعه رشدمی کندو متاثرازسطح دانش وروابط انسان ودگرگونی های اجتماعی وعلمی جوامع انسانی است. گستره کارزبان را بایدفراتر از ایجاد ارتباط بین انسانها دانست.در حقیقت زبان عمیقا با درک مردم از ارزش ها و هویت آمیخته است و در فراهم آوردن امکان اندیشیدن، شکل گیری شخصیت، ساخت  هویت فردی و اجتماعی و  ایجاد  فرهنگ نقش  دارد.زبان، مهمترین  عامل پیوند  معنوی، فرهنگی و تاریخی در بین مردمان است و هویت بسیاری از ملتها به زبان آنها گره خورده است .

انسان تا سخن نگفته باشد، عیب و هنرش نهفته باشد.

ادامه مطلب روش های رشدزبان اموزی در دوره ی ابتدایی

تصویر خوانی :

نوشته های نگارش یافته به نام نقاشی یا عکس که در قالب حرف، اسم ،جمله ،سخن  داستان ، شعر و.....می توان آنها را به کودکان آموزش دادتصویر نامیده می شوند.تصویــر‌ها ازعوامل تسهیل پیشرفت در امرزبـان آموزی کودکـان وحتی بزرگسالان محسوب می شوند. مشاهده ودقت در تصاویــرتوانایی تبدیل کلمه به جملـه وجمله به .... را افزایش می دهد.وبه تسریع در یادگیری می انجامد. به تبع آن خوانـدن،،کنجکاوی وایجاد نگرش ونهایتاَ سخن گفتن با تصاویر ،موفقیت چشمگیر را درکسب مراحل اهداف زبان آموزی کامل به دنبال‌دارد..

با شکستن طلسم واهمه ازگفتن وشرم کردن پا گشایی به عرصه ی خودباوری در کودک ایجادمی شودو یکی ازراهکارهای این تدبیر سخن گفتن است با تصویر.یاد دادن کودکان برای سخن‌گفتن با تصاویر تولید خلاقیت است.به صورت انفـرادی یا گـروهی این کار را می توان درکلاسهای درس به آسانی انجام داد.ومی تواند اهداف زیر را به بار آورد. زبان تصویر می تواند جمله یا مجموعه ای از کلمات باشد، بدون آنکه از قاعده یاگرامر خاصی پیروی کند.مانند سروده های خلاقانه ی هنرمندان در مکان هاو مراسمات . به همین دلیل دانش آموزان در شرح احساسات خود به زبان دیگر موفق خواهند بود واین خود منجر به با لا رفتن اعتماد به نفس ویادگیری آسان تر زبان می شود.

1-دانش آموز با واژه های زبان مورد نظر زودتروبیشترآشنا می شود. از تصور خود می‌تواند جمله بسازد. محدودیت ندارد.میتواند تتشریح کند یا خلاصه نماید.و...... خواندن تصویر از خواندن نوشتار آسان تر است .

2-ازروی تصاویر می‌تواند اهداف موضوعهای درسی را  زودتردرک کندو بازگو نماید.

3-ارزش واهمیت تصویر را می فهمد . آن را عبث نمی پندارد و نادیده نمی گیرد.

4-حرف زدن با تصاویر ساده‌ترین وبهترین راه یاد گیری درس انشاوزمینه ساز مهارت خود یابی ونگاه و نگرش  با دقت است.یعنی کودک حرکت با ذهن وخیال را می‌آموزد.

5-توانایی شناخت ومقایسه را در کــودک پیدا می کند .در‌باره ی خوب وبد بودن تصویر به نقد می پردازد وآن را بروز می دهد.

6-انگیزه ایجاد می کند.ابتدا  تقلید می نماید ودر صورت راهنمایی وتشویق به تولید ،تفکیک ونمایش اثر می انجامد.

 بادیدن  تصاویریا مناظر کودک می‌تواندبادقت کردن در‌آن‌جمله‌،انشا،داستان،شعروگزارش....بهتر .در باره ی موضوع ،خواسته یا هدفش  بنویسد.تصویرراهکاری عالی است که زمان و راه دوربیشتر اهداف آموزشی مانند زبان آموزی را کوتاه و نزدیک وآسان‌تر می‌سازد. حرف زدن و ساختن جمله ها و عبارت ها درباره ی تصاویر علاوه براثربخشی آن در زبان آموزی قوه ی تخیل، خلاقیت و ذهن بچه ها را نیز تقویت می نماید. 

ادامه مطلب ...

رو شهای تقویت ورشد زبان در دوره ی ابتدایی :

رو شهای تقویت ورشد زبان در دوره ی ابتدایی :

روش‌های خوب تقویت رشد زبان در کودکان عبارتند از:{شعر خوانی {آواز-موسیقی} قصه گویی{لطیفه-داستان}تصویر خوانی {باصدا-بی صدا}نمایش {خود نشان دادن-خلاقیت نشان دادن}

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ادامه مطلب ...

کار گاه زبان آموزی

بسمه تعالی

                              برگزاری کارگاه زبان آموزی

به دعوت اعضای دبیرخانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی مستقردر شهرستان بوکان جلسه ی هم اندیشی وکارگاه زبان آموزی  با حضور جمعی ازمعلمان پایه های اول ودوم و نیز نماینده معلمان مقطع ابتدایی در سالن اجتماعات هنرستان شرف این شهرستان از ساعت سه بعدازظهر روز پنجشنبه مورخه 24/12/91 ، برگزارگردید.شروع جلسه مزین به تلاوت کلام الله مجید گردید.سپس از طرف دبیرخانه زبان آموزی ضمن تبریک سال نو وعید باستانی نوروز،حضور همکاران  ارجمند عرض خیر مقدم واز بابت حضوردر جلسه واجابت دعوت دبیرخانه  تقدیر و تشکر گردید.

اعضای دبیرخانه زبان آموزی به بیان کیفیت کاردبیرخانه وتشریح سرفصل های کاری واهداف دبیرخانه، دیدگاهها ونکته نظرات خویش را مطرح وگزارشی مختصر از عملکرد وفعالیت های دبیر خانه به سمع و نظر حضار محترم رسانده شد.سپس  جلسه در قالب کارگاه زبان آموزی در سه موضوع و محور متفاوت(-زبان و مهارت های زبان آموزی وتحلیلی برمحتوا وروش های زبان آموزی کتب فارسی پایه های اول ودوم-آسیب شناسی زبان درمناطق دو زبانه، اهمیت ونقش دوره پیش دبستانی عوامل موثر وراه های تقویت زبان درکودکان با استفاده از تصویر خوانی، شعر،قصه و...)  توسط هریک از اعضای دبیر خانه ادامه یافت.سرانجام جلسه باپرسش وپاسخ و تکمیل فرم نظر خواهی پیرامون موضوعات مطرح شده توسط همکاران شرکت کننده در ساعت 5 بعداز ظهر به پایان رسید.

جلسه هم اندیشی دبیرخانه زبان آموزی استان آذربایجان غربی -۲

بسم الله الرحمن الرحیم

جلسه هم اندیشی دبیرخانه زبان آموزی استان آذربایجان غربی شهرستان بوکان در تاریخ07/12/91 ساعت 10

به دعوت  اعضای دبیرخانه ی زبان آموزی جلسه ی هم اندیشی با مدیریت محترم آموزش و پرورش ودبیران مختلف مقاطع تحصیلی همراه با اعضای دبیرخانه در سالن خانه معلم شهرستان بوکان تشکیل گردید. این جلسه با بحث وگفتگو حول محورهای زیر کار خود را شروع نمود:

 

* نقاط ضعف و قوت و مشکلات محسوس آموزش زبان درمناطق‌دوزبانه

 

*اثرگذاری نقش سازنده معلمان،خانواده،کتاب‌درسی و...در‌اصلاح‌ورشدزبان‌آموزی

ادامه مطلب ...

نشست دبیر خانه ی زبان آموزی با دبیران مقاطع تحصیلی

 

در مورخه ی7/12/91 نشست دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی در شهرستان بوکان  با حضور مدیر محترم آموزش و پرورش شهرستان بوکان  ودبیرا ن مقاطع مختلف تحصیلی با موضوع بررسی چگونگی آموزش صحیح زبان و اثر بخشی آن در امریادگیری و آموزش بهتر در خانه معلم شهرستان بوکان برگزار گردید.  

 

ادامه مطلب ...

جلسه هم اندیشی دبیرخانه .بان

بسمه تعالی

                              جلسه هم اندیشی دبیرخانه زبان آموزی

به دعوت اعضای دبیرخانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی مستقردر شهرستان بوکان جلسه ی هم اندیشی با حضور جمعی ازاساتید وصاحب نظران این شهرستان،مدیریت محترم آموزش وپرورش جناب آقای احمد رحمانی،سرکار خانم صادقیان معاون آموزش ابتدایی وکارشناس گروههای آموزشی صبح روزدوشنبه مورخه9/11/91درسالن اجتماعات خانه معلم برگزارگردید.شروع جلسه مزین به تلاوت کلام الله مجید توسط یکی از اعضای دبیرخانه گردید.سپس از طرف دبیرخانه زبان آموزی ضمن تبریک میلادنبی اکرم سلام الله علیک،حضور مهمانان ارجمند عرض خیر مقدم واز بابت تشریف فرمایی واجابت به دعوت دبیرخانه وهمچنین مساعدت مدیریت محترم در راستای تشکیل جلسه تقدیر و تشکر تقدیم گردید.مدیریت محترم آموزش وپرورش نیزدرابتدای جلسه ضمن تبریک میلادباسعادت حضرت محمد(ص)،هفته وحدت وگرامیداشت دهه فجرسی وچهارمین سالگردپیروزی انقلاب اسلامی ایران دررابطه با اهداف تشکیل این جلسه وتبیین راهکارهایی برای رفع آسیب ها  وتقویت مهارت های زبان آموزی(گوش دادن ،حرف زدن ،خواندن ونوشتن)اهمیت وضرورت تاسیس دبیرخانه را بیان نمودند. معاونت محترم آموزش ابتدایی،سرکارخانم صادقیان هم به نوبه خود بعدازخیر مقدم حضار گرامی ازثشریف فرمایی اساتید وحسن نیت مدیریت محترم آموزش وپرورش تقدیر و تشکر به عمل آورد وبه معرفی اعضای دبیر خانه ،تاسیس وحیطه فعالیت های آن پرداختند.

                                                                                                                                                   

 

ادامه مطلب ...

پاسخ دبیرخانه درخصوص مشکلات گفتاری بعضی ازدانش آموزان

«بسمه تعالی»

 احتراماً در پاسخ به در خواست همکار ارجمند شاغل در پایه دوم یکی از 

 

  مدارس شهرستان بوکان در خصوص مشکلات گفتاری  دانش آموزانی که  بعضی  

   

ا ز صدا ها را غیر معمول و ناصحیح تلفّظ می نمایند (مثلاً دفت به جای  

 

گفت ،دوسولو به جای کوچولو و......) این دبیر خانه ضمن تقدیر از  

 

احساس مسئولیت و حسن نیت این همکار گرامی نسبت به امر تعلیم  

 

وتربیت و تلاش برای رفع مشکلات یادگیری دانش آموزن، جهت اطلاع و  

 

 یادآوری همکاران معزز وعلاقه مندان به فرآیند زبان آموزی وآشنایی با  

 

اختلالات گفتاری مطالبی تقدیم می نماید .امید است مثمر ثمر ومشوق  

  

همکاران  در تبادل نظر هر چه بیشتر بزرگواران با دبیر خانه باشد. 

ادامه مطلب ...

جلسه هم اندیشی دبیرخانه زبان آموزی استانی شهرستان بوکان

  جلسه هم اندیشی دبیرخانه زبان آموزی استانی شهرستان بوکان با حضور مدیر آموزش وپرورش برگزارشد

 

 

 

 

به دعوت اعضای دبیرخانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی مستقردر شهرستان بوکان جلسه ی هم اندیشی با حضور صاحب نظران این شهرستان وآقای احمد رحمانی مدیرآموزش وپرورش ،سرکار خانم صادقیان معاون آموزش ابتدایی وکارشناس گروههای آموزشی  صبح امروز در سالن اجتماعات خانه معلم برگزارشد آقای  رحمانی در ابتدای جلسه ضمن تبریک میلاد باسعادت حضرت محمد (ص) وهفته وحدت وگرامیداشت دهه فجر سی وچهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران دررابطه بااهداف تشکیل این جلسه وتبیین  راهکارهایی برای رفع آسیب های زبانی و تقویت  چهار مهارت  گوش دادن ،حرف زدن ،خواندن ونوشتن برشمرد .

در ادامه جلسه اعضای  دبیرخانه زبان آموزی به بیان کیفیت کار دبیرخانه وتشریح سرفصل های کاری واهداف آتی دبیرخانه ودیدگاهها ونکته نظرات خویش پرداختند ودر این راستا ضمن اختصاص ساعاتی از جلسه به صورت پرسش و پاسخ ها ی ا ساسی با صاحب نظران پیشنهاداتی را ارائه نمودند که پس از بررسی بحث وتبادل نظر تصمیمات مقتضی اتخاذ ونکاتی به عنوان مصوبه جهت تداوم انجام اموربه تصویب دبیرخانه زبان آموزی رسید .

 

 

منبع خبر :   دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی - بوکان  -12/11/91

 

 

 

 

 

 

لکنت زبان و چگونگی درمان آن

زبان بهترین و مفیدترین وسیله یادگیری و برقراری ارتباط است.این وسیله ارتباطی در زندگی روزمره انسان ها آنقدر اهمیت دارد که تصور دنیایی بدون کلام ممکن نیست.

اختلال لکنت زبان

اختلالات زبانی (Language disorder) به هرگونه نارسایی در بیان درک گفتار اطلاق می شود. به عبارت دیگر هرگونه ناتوانی فرد در برقراری ارتباط طبیعی کلامی با افراد هم زبان خود را اختلال زبانی گویند.

علل لکنت زبان

عده ای معتقدند که لکنت زبان جنبه ارثی دارد و در میان افراد بعضی از خانواده ها آمادگی ابتلا به لکنت بیشتر است.عده ای دیگر لکنت را عصب شناختی می دانند و می گویند منشا لکنت زبان نقص عضلات گفتاری در حین دریافت علائم عصبی زمان بندی شده مناسب از دستگاه مرکزی اعصاب است. بعضی از پژوهشگران لکنت را ناشی از یک مشکل عاطفی- روانی می دانند. افراد دیگری معتقدند که لکنت یک رفتار اکتسابی و برای هر فردی ممکن است اتفاق بیفتد.

انواع لکنت زبان

لکنت زبان برحسب تظاهر بالینی و نحوه بالینی و نحوه بیان کلمات، شدت، فشار مربوط به بیان کلمات، به دو نوع تقسیم می شود.

1.لکنت کلونیک:که همان حالت تکراری و کشیده گویی کلمات است. در حالت تکرار، صدا یا هجای اول کلمه چندین بار تکرار می شود.

2.لکنت تونیک:که خود بر دو شکل{  گیر }و {مکث }می باشد. در نوع گیر فرد روی صدا یا هجای خاصی در کلمه گیر می کند و نمی توانند آن را ادا کند، این گیر ممکن است یک تا چند ثانیه طول بکشد.

در نوع مکث فرد صدا، هجا یا کلمه ای را می گوید و مکث می کند و بعد صدا،هجا یا کلمه بعدی را می گوید.

نحوه اصلاح یا درمان لکنت زبان

ü روش زبانی یا تلفظی:این روش بیشتر در کودکان 7 سال به بالا کاربرد دارد که توجه و تاکید بر اصلاح تلفظ و ریتم تنفسی است. دراین روش تمرین های مربوط به چگونگی رها ساختن عضلات و رهایی از گیرو فشار از اهمیت زیادی برخوردار است.

ü روش دوجانبه یا مکمل: در این روش به بازپروری و پرورش جنبه های دوگانه نگری و زبانی اهمیت فراوانی داده می شود.این روش بیشتر برای کودکان 3تا7 سال کاربرد دارد و معمولا نتایج آن مفید می باشد. هدف این روش درواقع پرورش دوگانه ای از قدرت و صحت بیان است.

ü روش خود درمانگری: این روش نوعی رفتاردرمانی می باشد. در این روش فرد لکنتی با انگیزه بسیار قوی و ایجاد تغییرات لازم در زمینه بازخوردها نگرشهایش نسبت به لکنت خود، با برنامه ای منظم و مصمم تلاش می کند که اختلالات گویایی خود را اصلاح کند. اساسا این روش برای بزرگسالان است.

نکاتی برای خوددرمانی

1. خودتان بپذیرید که نیاز به یک تغییر دارید. این تغییرامری است بسیار مشکل اما تعهد شما باید جامع و کامل باشد.

2.   استفاده از ضبط صوت در درمان لکنت می تواند بسیار مفید باشد.

3. یکی از مهم ترین و اصلی ترین وسایل در درمان لکنت در افراد بزرگسال کوشش در جهت تغییر و اصلاح کمرویی، خجالتی بودن و عجله کردن است که همراه با لکنت در فرد نمایان می شود.

4. یک فرد مبتلا به لکنت زبان باید به نحوی عادت کند تا نسبت به واکنش دیگران حساسیت نداشته باشد.

5.   آنچه سلامت کلام را مهیا می سازد، آرام و آهسته صحبت کردن است.  

نقش معلم در برخورد با کودکان دارای لکنت زبان

1. با کودک بطور خصوصی صحبت کنید و به او توضیح دهید که حرف زدن نیز مانند سایر مهارتهای یادگیری بوده و هرکس ممکن است اشتباهاتی داشته باشد.

2. اگر در کلاس دانش آموزان باید به نوبت جواب دهند، از دانش آموز لکنتی زودتر از همه سؤال کنید زیرا درغیر اینصورت اضطراب و نگرانی اش افزایش خواهد یافت.

3. اگر کودک در خواندن شفاهی با صدای بلند مشکل زیادی دارد، او را با یکی دیگر از همکلاسی هایش هماهنگ کنید تا باهم بخوانند زیرا یکی از خواص لکنت این است که در خواندن گروهی بروز پیدا نمی کند.

4. هر چقدر کودک تحت فشار ارتباطی باشد، لکنت او شدیدتر می شود. در نتیجه شنوندگان باید در مقابل کودک صبر و حوصله به خرج دهند.

5.   حروف او را قطع نکنید. صحبت او را برایش کامل نکنید.

6.   لکنت نباید به چیزی تبدیل شود که کودک از آن خجالت می کشد.

7.   دانش آموز را از انجام دادن کار شفاهی در کلاس معذور نکنید.



نگرشی بر دوزبانگی در آموزش و پرورش و ارائه راهکار های اثر بخش

مقدمه

در جهان کنونی پدیده دوزبانگی امری عادی است و یافتن کشوری که در بین گویشگران آن حد اقل دو زبان وجود نداشته باشد تقریبا" امری محال به نظر میرسد .پدیده هایی نظیر استثمار، مأموریتهای مذهبی و تجاری، مهاجرتهای گروهی، فجایعی مانند قحطی، جنگ، شرایط نامساعد اقتصادی و سیاسی و افزون بر اینها پیشرفت تکنولوژی همه دست در دست هم نهاده اند و جوامعه دو یا چند زبانه را پدید آورده اند.علیرغم تنوع زبانی که در کشورها وجود داشته و دارد ، برخی ملاحظات فرهنگی و سیاسی موجب شده است که تنها یک زبان که معمولا" زبان اکثریت قومی است بعنوان زبان رسمی و آموزش کشور مورد استفاده قرار گیرد. ازاینرو یادگیری آن برای کودکانیکه زبان مادری آنها غیر از زبان رسمی بوده و به مدارس دولتی میروند ضروری است. علاوه بر پیامدهای شناختی ، دوزبانگی نقش بسزایی در فرصتهای تحصیلی و شغلی افراد دوزبانه دارد. دوزبانگی همچنین می تواند شخصیت و روابط اجتماعی افراد را تحت تأثیر قرار دهد ، بویژه وقتی که مردم نسبت به گروه زبانی اقلیت و یا خود زبان نگرش منفی دارد(زندی،1380). بازتاب چنین اثراتی را می توان در پندار هر فرد دوزبانه دنبال نمود و چه بسا که منجر به پیدایش عقده های روانی گردد.

ادامه مطلب ...

زبان و زبان آموزی

بسمه تعالی

بااستعانت از درگاه خالق فطرت وزبان و .....

با درود وسلام به همکاران گرامی در راستای آغاز به کار دبیرخانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی در شهرستان بوکان به جهت گشایش باب سخن و ایجادبرقراری ارتباط وتعامل با شما سروران واستادان خلاق آموزش یاد دهی ویادگیری(معلمان محترم مقطع ابتدایی) اولین نوشتار در رابطه با زبان آموزی کــــــودکان و مهارتهای لازمه ی آن به حضور ارسال می گردد. استدعا داریم با ارسال دیدگاه ها،راهکار، نقدو راهنماییهای پربار خود مارا مورد عنایت قراردهید . امید داریم تا به یاری هم، جهت ارتقاء اهداف آموزشی و  پرورشی و تقویت بنیه ی نگرش و دانش فرزندانمان باکاوش وگسترش ابعاد زمینه های علمی هر روزبا آفرینش خلاقیت ها،  نقشی دیگر از دانش نوبرصفحه ی دفتر پرنگار این مرز و بوم بیفزاییم.

دبیر خانه ی زبان آموزی شهرستان بوکان

بنام اولین معلم انسانها

میدانیم که خداوند بلند مرتبه خود خالق همه ی هستی و بویژه انسان است. انسانی که اعجوبه ی خلقت است. موجودی ناطق، دارای عقل و شعور، با احساس که دارای قوه ی اختیار و تمیز است. انسانی که به راحتی قابل تعلیم است.

بی شک اولین معلم انسان خدا بوده است: " و علّم آدم الاسماء " . بحث ما اینجا در مورد زبان آموزی است. براستی بهترین شیوه ی یادگیری زبان چیست؟ از کجا باید شروع کرد و چگونه باید پیش رفت؟ و............ اگر بیاییم نگاهی به جهان پیرامون خودمان بیندازیم. آیا چنین نیست که انسانها اختراعات را به تقلید از طبیعت ساخته اند؛ پس چه بهتر که روش زبان آموزی را نیز به روش طبیعی بیاموزیم و ببینیم که خدای دانا چگونه زبان های مختلف را به هزاران کودکی که روزانه در سرتاسر جهان به دنیا می آیند، می آموزد. با شگفتی تمام درمی یابیم که آن معلم بزرگ با استفاده از یک روش واحد و مشترک کودکان را زبانهای گوناگونی می آموزاند که ما اینجا آن را روش طبیعی ( Natural ) می نامیم. بیایید نگاهی دقیق تر به مراحل طبیعی یادگیری زبان توسط کودکان از همان بدو تولد بیندازیم:

ادامه مطلب ...

معرفی اعضای دبیرخانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی

  • سعدالدین  خسروی 
  • ناصح        شریفی 
  • جمال        پکند 
  • محسن     نعلبندی 
  • ابراهیم     فلاح